Zona hastalığı neden çıkar?

Zona hastalığı (herpes zoster), su çiçeği virüsü olan varisella zoster virüsünün (VZV) yeniden aktif hale gelmesi sonucu ortaya çıkar. Bu durum, genellikle bağışıklık sisteminin zayıfladığı dönemlerde meydana gelir. Zona, su çiçeği geçirmiş herkeste görülebilir, çünkü virüs, enfeksiyondan sonra vücutta inaktif (uykuda) bir şekilde sinir köklerinde kalır.

Zona Hastalığının Çıkış Nedenleri

1. Bağışıklık Sisteminin Zayıflaması

Bağışıklık sistemi zayıfladığında vücut, uyku halinde bulunan virüsü kontrol altında tutmakta zorlanır ve virüs yeniden aktif hale gelir. Bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden olan durumlar şunlardır:

• Yaşlılık: 50 yaş üstünde bağışıklık sistemi doğal olarak zayıflar.
• Kronik hastalıklar: Diyabet, kanser ve böbrek yetmezliği gibi hastalıklar bağışıklığı düşürebilir.
• HIV/AIDS: Bağışıklık sistemini doğrudan etkileyen hastalıklar zonayı tetikleyebilir.
• Organ nakli: Nakil sonrası kullanılan bağışıklık baskılayıcı ilaçlar zona riskini artırır.

2. Stres

Uzun süreli veya yoğun stres, bağışıklık sistemini baskılayarak zonanın ortaya çıkmasına neden olabilir. Stres sırasında vücut, enfeksiyonlara karşı daha savunmasız hale gelir.

3. Fiziksel veya Psikolojik Yorgunluk

Aşırı yorgunluk, vücudu genel anlamda zayıflatarak virüsün aktive olmasına yol açabilir. Özellikle fiziksel travma veya yoğun iş yükü gibi durumlar bağışıklık sistemini zayıflatır.

4. Kanser veya Kemoterapi

Kanser, özellikle kan veya lenf sistemiyle ilgili olanlar (lösemi, lenfoma), bağışıklık sistemini ciddi şekilde zayıflatır. Kemoterapi ve radyoterapi gibi tedavi yöntemleri de bağışıklık hücrelerini etkileyerek zonayı tetikleyebilir.

5. Steroid Kullanımı

Uzun süreli kortikosteroid kullanımı (örneğin astım, romatoid artrit veya lupus tedavisinde kullanılan ilaçlar), bağışıklığı baskılayarak zonanın oluşumuna zemin hazırlayabilir.

6. Su Çiçeği Geçmişi

Su çiçeği geçiren bireylerde varisella zoster virüsü tamamen yok olmaz. Sinir köklerinde inaktif bir şekilde kalır. Hayat boyu aktif hale gelme riski taşır.

7. Cerrahi Müdahaleler veya Travmalar

Büyük cerrahi müdahaleler veya sinir sistemini etkileyen fiziksel travmalar, virüsün aktif hale gelmesine neden olabilir.

8. Hamilelik

Hamilelik sırasında bağışıklık sistemi değişiklikler geçirir. Bu durum, bazı kadınlarda zonanın çıkmasına yol açabilir.

Zona Hangi Durumlarda Daha Yaygın Görülür?

• 50 yaş üstü kişilerde
• Yoğun stres altında olanlarda
• Kronik hastalıklara sahip bireylerde
• Kanser tedavisi görenlerde
• Organ nakli sonrası bağışıklık baskılayıcı ilaç kullananlarda

Zona hastalığının çıkış sebepleri, temel olarak bağışıklık sistemiyle ilişkilidir. Bu nedenle bağışıklığı güçlü tutmak, stres yönetimi yapmak ve gerektiğinde doktor kontrolünde aşı olmak, zonadan korunmada önemli rol oynar.