Redevans ne demek? Redevans kelimesinin anlamı nedir?

Redevans, ticari olarak sıkça kullanılan ve özellikle maden işletmeciliği, marka lisansları ve patent hakları alanında karşılaşılan bir terimdir. Fransızca kökenli olan “redevance” kelimesinden dilimize geçmiş olan redevans, bir lisans veya ticari marka sahibinin bu hakları bir firmaya devretmesi durumunda aldığı maddi bedeli ifade eder. Bu kavram, lisans haklarının kullanımına ilişkin hak sahiplerinin belirli bir kazanç elde etmelerini sağlar.

Redevans Nedir?

Redevans, basitçe bir lisans hakkı veya ticari marka sahibinin, haklarını bir başka firmaya devretmesi karşılığında aldığı ödemeyi ifade eder. Genellikle bir patent, ticari marka, lisans veya telif hakkı gibi fikri mülkiyet varlıklarına sahip kişi veya kuruluşlar, bu hakları başkalarına kullandırmak için redevans ücreti talep eder. Bu ödeme düzenli bir bedel olarak alınabileceği gibi, bir defaya mahsus toplu bir ödeme olarak da yapılabilir.

Redevansın Tarihçesi ve Ticaretteki Yeri

Redevans kavramı, ilk olarak Fransızca’dan alınarak ticaret ve hukuk terimlerine kazandırılmıştır. Tarih boyunca birçok imparatorlukta, özellikle madenlerin ve diğer doğal kaynakların kullanımına izin veren hükümdarlar, bu izinler karşılığında bir bedel almışlardır. Günümüzde redevans ödemeleri, özellikle maden sektöründe yaygın olarak görülmektedir. Maden işletmeciliğinde redevans, devletlerin maden sahalarının kullanım hakkını özel şirketlere devretmesi durumunda aldığı bir bedel olarak bilinir.

Redevansın İç Yapısı ve Anlamı

Redevans ücretleri, genellikle belirli bir yüzdelik oran veya sabit bir bedel olarak hesaplanır. Bu oran, kullanılan fikri mülkiyetin türüne ve değerine bağlı olarak değişiklik gösterir. Redevans, fikri mülkiyet hakkının korunması ve hak sahiplerinin gelir elde etmesi açısından büyük önem taşır. Aynı zamanda, marka veya lisans sahiplerinin, kendi haklarının üçüncü kişiler tarafından nasıl kullanıldığını denetlemesine olanak tanır.

Redevans Çeşitleri

Redevans farklı sektörlerde ve farklı şekillerde karşımıza çıkabilir:

• Maden Redevansı: Maden sahalarını işleten firmaların devlete veya özel hak sahibine ödediği bedeldir.
• Marka Redevansı: Bir ticari marka sahibinin markasını kullanma hakkını devretmesi durumunda aldığı ücrettir.
• Lisans Redevansı: Bilimsel buluş veya teknoloji sahiplerinin, bu buluşları başkalarının kullanımına sunmaları karşılığında aldıkları bedeldir.

Günlük Hayatta Redevans Kullanımı ve Örnekler

Redevans, yalnızca ticari alanda değil, günlük hayatta da çeşitli örneklerle karşılaşılan bir kavramdır. Örneğin, bir restorant zincirinin isim ve marka haklarını bir başka firmaya kullandırması durumunda, bu isim hakkı karşılığında bir redevans ücreti alır. Aynı şekilde, bir yazılım şirketi geliştirdiği bir yazılımı başka firmalara lisans olarak kullandırabilir ve lisans bedeli olarak redevans alabilir.

Örnek Cümleler:

1. "Maden şirketi, devletle yaptığı anlaşma gereği, işletme hakkı için redevans ödemesi yapmaktadır."
2. "Yeni kurduğu işletmeye ünlü bir markanın adını vermek isteyen girişimci, lisans sahibine düzenli olarak redevans ödemesi yapmayı kabul etti."

Redevansın Hukuksal ve Ticari Boyutu

Redevans ödemeleri, sözleşmelerde açıkça belirtilen oran veya miktar üzerinden yapılır ve taraflar arasında hukuki bağlayıcılık taşır. Türkiye’de, özellikle maden işletmeleri gibi stratejik öneme sahip sektörlerde, redevans ödemeleri kanunlarla düzenlenmiştir. Redevans bedelinin ödenmemesi durumunda, hak sahibi yasal yollara başvurarak bu bedeli tahsil edebilir.

TDK'ya Göre Redevans Anlamı

Türk Dil Kurumu’na (TDK) göre redevans; “Bir berat, lisans hakkı veya ticari marka sahibinin bunu devrettiği firmalardan aldığı maddi karşılık” anlamına gelmektedir. Bu tanım, redevansın lisans ve marka hakları üzerindeki önemini ve maddi değerini vurgular.

Redevansın Farklı Dillerdeki Karşılıkları

• İngilizcesi: Royalty
• Almancası: Lizenzgebühr
• Fransızcası: Redevance
• Arapçası: الرسوم الإمتيازية
• İspanyolcası: Regalías
• İtalyancası: Royalty
• Çince: 权利金 (Quánlì jīn)
• Rusçası: оялти (Royalti)
  
  

Redevans, modern ticaretin önemli unsurlarından biridir ve fikri mülkiyetin ekonomik olarak değerlendirilmesinde büyük rol oynar. Hem hak sahiplerine gelir sağlamak hem de ticari kullanım haklarının korunması adına redevans, ticarette adil bir denge kurmaya yardımcı olur. Redevans bedelinin hukuki bağlayıcılığı, hak sahibinin haklarının korunmasına katkı sağlar ve lisans veren ile alan arasında şeffaf bir ticari ilişki oluşmasına imkan tanır.