Gingivite hangi bakteri sebep olur?

Gingivitin en temel nedeni, diş yüzeylerinde biriken bakteriyel plaktır. Bu plak, ağız içindeki doğal mikroorganizmaların bir kombinasyonudur; ancak dengenin bozulmasıyla bazı patojen bakteriler baskın hale gelir ve diş eti dokusunda inflamasyona neden olur.

Gingivite Neden Olan Ana Bakteri Türleri

Gingivit, polimikrobiyal (çok bakterili) bir enfeksiyondur. Fakat bazı türler diğerlerinden daha agresif ve baskındır. İşte başlıca suçlular:

Streptococcus Türleri

• Özellikle Streptococcus sanguis ve Streptococcus mutans gibi türler, erken plak oluşumunda rol oynar.

• Asidik ortam oluşturarak diş minesine zarar verir ve iltihabi süreçleri başlatır.

Actinomyces Türleri

• Actinomyces viscosus ve Actinomyces naeslundii, diş etinin hemen altında koloni oluşturarak inflamasyona yol açar.

• Genellikle kronik gingivit olgularında görülür.

Fusobacterium nucleatum

• Anaerobik bir bakteridir ve plak oluşumunu kolaylaştıran “köprü bakteri” olarak bilinir.

• Diğer bakterilerin yapışmasına zemin hazırlar ve diş etini doğrudan etkiler.

Prevotella intermedia

• Özellikle hormonal değişikliklerin olduğu dönemlerde (hamilelik, ergenlik) daha sık görülür.

• “Hamilelik gingiviti” ile güçlü ilişkisi vardır.

Porphyromonas gingivalis

• Genellikle gingivitin daha ileri formu olan periodontitis ile ilişkilendirilse de, kronik gingivit vakalarında da bulunabilir.

• Doku yıkımını tetikleyen enzimler (proteazlar) üretir.

Treponema denticola

• Spiroket yapısında bir bakteridir.

• İlerlemiş periodontal enfeksiyonlarda sık görülür; gingivitin şiddetli seyrine katkıda bulunabilir.

Bakterilerin Gingivitteki Rolü Nasıl Gerçekleşir?

• Plak oluşumu: Şeker ve protein kalıntılarını kullanarak biyofilm (plak) oluştururlar.

• Asit üretimi: Dokuya zarar veren asidik ortam oluştururlar.

• Enzimatik yıkım: Bazı bakteriler kollajenaz ve proteaz gibi enzimler üreterek diş eti dokusunu parçalar.

• Bağışıklık yanıtı: Bu bakterilere karşı bağışıklık sistemi inflamatuvar tepki verir ve diş etinde şişlik, kızarıklık, kanama gibi belirtiler ortaya çıkar.

Gingivitte Mikrobiyal Dengenin Önemi

Ağız florasında yüzlerce bakteri türü bulunur, ancak sağlıklı bir ağızda bu denge korunur. Aşağıdaki durumlar bu dengeyi bozar:

• Yetersiz ağız hijyeni

• Antibiyotik kullanımı (faydalı bakterileri de öldürür)

• Sigara

• Stres

• Sistemik hastalıklar

Gingivite Neden Olan Bakteriler Nasıl Tespit Edilir?

1. Mikrobiyolojik Testler

• Periodontal cepten örnek alınarak özel kültürlerde bakteri analizi yapılabilir.

2. DNA Probu (PCR Testleri)

• Bakterinin genetik materyali üzerinden tanı konulabilir. Porphyromonas gingivalis, Aggregatibacter actinomycetemcomitans gibi türler bu testle kesin saptanabilir.

Antibakteriyel Yaklaşımlar ve Korunma

• Düzenli diş fırçalama ve diş ipi kullanımı

• Klorheksidin içerikli ağız gargaraları (özellikle reçeteli kullanıldığında etkili)

• Diş taşı temizliği (profesyonel bakım)

• Probiyotik destekler (ağız florasını destekler)

Gingivit, ağız florasında dengenin bozulmasıyla baskın hale gelen bazı patojen bakteriler nedeniyle gelişir. Bu bakteriler yalnızca diş etlerini değil, bağışıklık sistemini de meşgul ederek sistemik etkiler yaratabilir. Dolayısıyla erken tanı ve düzenli ağız bakımı bu mikroorganizmaların zararlarını sınırlamak açısından hayati önem taşır.