Dağ başına harman yapma, savurursun yel için; önüne değirmen yapma, öğütürsün sel için atasözünün anlamı nedir?

"Dağ başına harman yapma, savurursun yel için; önüne değirmen yapma, öğütürsün sel için" atasözü, bir işe başlamadan önce o işin getireceği sonuçları iyi bir şekilde değerlendirmenin ve olası riskleri göz önüne almanın önemini vurgular. Atasözü, aceleyle veya düşüncesizce girişilen işlerin olumsuz sonuçlar doğurabileceği konusunda insanları uyarır. Bu nedenle, her adım atılmadan önce, dikkatli bir planlama yapılması gerektiği mesajını taşır.

Atasözünün Açıklaması

Bu atasözünün temel anlamı, "Bir işe başlamadan önce, o işin sonuçlarını iyi hesaplamazsan, istenmeyen durumlarla karşılaşabilir ve emeklerin boşa gidebilir." şeklindedir. Her iş, dikkatle düşünülmeli, riskler göz önüne alınmalı ve en uygun ortam ve zaman seçilmelidir. Aksi takdirde, emeğin boşa gitmesi veya zarara uğramak kaçınılmaz olacaktır.

Atasözünde verilen örnekler şunlardır:

• "Dağ başına harman yapma, savurursun yel için": Dağın tepesine harman yapmak, şiddetli rüzgarların ürünleri savurmasına yol açar. Yani, yanlış bir yerde iş yapmak, emeğin boşa gitmesine sebep olur.
• "Önüne değirmen yapma, öğütürsün sel için": Suyun önüne değirmen yapmak, selin değirmeni yok etmesine neden olabilir. Bu da yanlış bir planlamanın, zararla sonuçlanacağını anlatır.

Her iki durumda da, bir iş yapılmadan önce dikkatle düşünülüp planlanmazsa, sonuçları istenmeyen bir hale gelir. Bu nedenle, kişi işe başlamadan önce sonuçları düşünerek hareket etmelidir.

Örnek Cümleler

1. Evini sel yatağında kurarsan, her yağmurda zarar görürsün. "Dağ başına harman yapma, savurursun yel için."
2. Yeni bir iş kuracaksan, her ihtimali düşünmen gerekir. Yoksa "Önüne değirmen yapma, öğütürsün sel için" demişler.

Atasözünün İç Yapısı ve Anlamı

Bu atasözünde iki temel metafor kullanılmıştır:

• Dağ başına harman yapmak: Rüzgarlı bir yerde harman yapmak, tüm emeğin rüzgarla savrulup gitmesine neden olur. Burada anlatılmak istenen, uygun olmayan koşullarda yapılan işlerin sonuçsuz kalacağıdır.
• Değirmen yapmak: Suyun önüne, sel yatağına değirmen kurmak, doğal felaketler sonucu büyük zarar görecek bir iş yapmak anlamına gelir.

Her iki metafor da, yapılacak işlerin çevresel ve doğal koşullarla birlikte ele alınması gerektiğini anlatır. Atasözü, insanlara düşüncesizce veya aceleyle işe başlamamaları gerektiğini öğütler. Her işin uygun bir zamanı, yeri ve şartları vardır, bu şartlar düşünülmeden adım atılırsa sonuçlar olumsuz olabilir.

Atasözünün Tarihsel Süreci

"Dağ başına harman yapma, savurursun yel için; önüne değirmen yapma, öğütürsün sel için" atasözü, tarım toplumlarından gelen bir söz olarak karşımıza çıkar. Özellikle tarımla uğraşan halklar, harman yaparken rüzgarın, değirmen kurarken de suyun ne kadar önemli faktörler olduğunu çok iyi bilirlerdi. Yanlış bir yerde harman yapmak ya da değirmen kurmak, emeklerin boşa gitmesine ve büyük zararlara yol açabilirdi. Bu tecrübeler sonucunda, insanlar iş yaparken dikkatli olmanın önemini bu atasözüyle ifade etmişlerdir.

Ayrıca, bu atasözü Osmanlı ve Anadolu toplumlarında sadece tarımsal işler için değil, genel olarak tüm işler için kullanılır hale gelmiştir. İnsanlar bu sözü, bir işe başlamadan önce her türlü ihtimali göz önünde bulundurmaları gerektiğini hatırlatmak için sıkça dile getirmişlerdir.

Günlük Hayatta Kullanımı

Bu atasözü, günümüzde de sıkça kullanılan bir öğüt niteliğindedir. Özellikle iş dünyasında veya kişisel hayatta, önemli kararlar alınmadan önce bu atasözü hatırlatılır. Yanlış bir karar veya düşüncesizce yapılan bir hamle, büyük kayıplara yol açabilir. İnsanlar, işe başlamadan önce, işin sonuçlarını iyi düşünmeli ve tüm faktörleri göz önünde bulundurmalıdır.

Günlük Hayatta Örnek Kullanımlar

• İş Hayatında: Yeni bir iş kuracak veya yatırım yapacak bir kişi, işe başlamadan önce piyasa koşullarını, rekabeti ve riskleri iyi değerlendirmelidir. Aksi takdirde, yanlış bir yatırım, ciddi zararlara yol açabilir. Bu durum, "Dağ başına harman yapma, savurursun yel için" atasözüyle ifade edilir.
• Kişisel Kararlarda: Bir kişi, önemli bir karar almadan önce her ihtimali ve sonucu düşünmelidir. Örneğin, yeni bir ev alırken, o evin bulunduğu çevreyi, ulaşım imkanlarını ve altyapısını iyi değerlendirmelidir. Aksi takdirde, yanlış bir tercih, gelecekte sıkıntılar yaratabilir.

Atasözünün Manevi ve Ahlaki Yönleri

Bu atasözü aynı zamanda derin bir ahlaki mesaj taşır. İnsanın, her işinde düşünceli ve öngörülü olması gerektiğini vurgular. Aceleci ve plansız davranmak, hem kişinin kendi emeğini hem de başkalarının güvenini zedeler. Atasözü, kişisel sorumluluk bilincini ve dikkatli olmanın önemini öğütler.

Ayrıca bu atasözü, insanın doğayla uyum içinde yaşaması gerektiğini de anlatır. Doğanın yasalarını göz ardı ederek yapılan her iş, doğal felaketlerle sonuçlanabilir. Bu nedenle, insan hem toplumsal hem de doğal düzeni dikkate almalı ve buna uygun hareket etmelidir.

TDK'ya Göre "Dağ Başına Harman Yapma, Savurursun Yel İçin; Önüne Değirmen Yapma, Öğütürsün Sel İçin" Atasözü

Türk Dil Kurumu'na göre bu atasözünün anlamı: “Yapacağın iyi bir işi, sonunu hesaplamadan yapma.” TDK'nın bu açıklaması, atasözünün ana mesajını net bir şekilde ifade etmektedir. İnsanlar, bir işe başlamadan önce o işin sonuçlarını iyi değerlendirmelidir. Aksi halde, iyi bir iş bile plansız yapıldığında olumsuz sonuçlar doğurabilir.

Atasözünün İngilizcesi ve Diğer Dillerdeki Karşılıkları

Bu atasözünün tam olarak birebir bir İngilizce karşılığı olmasa da, benzer anlamda kullanılan bazı ifadeler şunlardır:

• İngilizce: "Look before you leap." (Atlamadan önce bak.)
• Almanca: "Erst denken, dann handeln." (Önce düşün, sonra hareket et.)
• İspanyolca: "Piensa antes de actuar." (Harekete geçmeden önce düşün.)

Bu ifadeler, aynı şekilde bir işe başlamadan önce sonuçlarının düşünülmesi gerektiğini anlatır.

"Dağ başına harman yapma, savurursun yel için; önüne değirmen yapma, öğütürsün sel için" atasözü, insanın her işinde dikkatli ve öngörülü olması gerektiğini anlatan derin anlamlı bir sözdür. Bu atasözü, aceleci davranmanın veya plansızca işe girişmenin zararlarını vurgular. İşe başlamadan önce sonuçları iyi düşünmek, olası riskleri değerlendirmek ve doğru zamanı beklemek önemlidir. Atasözü, insanlara her zaman planlı ve bilinçli hareket etmeleri gerektiğini hatırlatarak, başarının anahtarının dikkatli bir planlama olduğunu öğütler.