Bizim gelin bizden kaçar, tutar ellere başını açar atasözü ne anlama gelir?

"Bizim gelin bizden kaçar, tutar ellere başını açar" atasözü, yakın ilişkilerdeki kopukluğu, samimiyetsizliği ve bazı kişilerin kendi yakınlarına gösteremediği ilgiyi yabancılara göstermesini eleştiren bir deyiştir. Türk halk kültürünün içtenlik, samimiyet ve insan ilişkilerine dair bir gözlemini yansıtan bu atasözü, hem mecazi hem de toplumsal anlamlar içerir.

Atasözünün Anlamı

Bu atasözü, kişinin yakınlarına karşı sergilediği mesafeli tutumu ve yabancılara karşı gösterdiği sıcak ve samimi davranışları eleştirir. "Bizim gelin" ifadesi, kişinin yakın çevresini, ailesini ya da dostlarını temsil ederken, "tutar ellere başını açar" kısmı, bu kişinin yabancılara daha açık ve içten davranmasını ifade eder. Atasözünde, insanların bazen kendi yakınlarına karşı duyarsız kalırken, yabancılara daha fazla ilgi ve değer göstermesinin altı çizilir.

Atasözünün İç Yapısı ve Anlam Derinliği

Atasözü, açık bir şekilde aile ve yakın çevredeki ilişkilerdeki tutarsızlığı eleştirir. "Gelin" sembolik olarak yakın akrabayı temsil eder. Gelin, kocasının ailesine karşı daha çekingen veya mesafeli davranırken, başkalarına karşı daha rahat ve içten davranabilir. Bu durum, toplumdaki genel bir insan ilişkisi sorununu mecazi bir şekilde anlatır.

Tarihsel Süreçte Atasözünün Yeri

Bu atasözü, Türk toplumunda aile ilişkilerine ve sosyal bağlara verilen önemin bir yansımasıdır. Geleneksel Türk kültüründe aile bağları güçlüdür ve bireylerden özellikle aile büyüklerine ve yakınlarına karşı saygılı ve samimi olmaları beklenir. Ancak zaman zaman bireylerin bu sorumluluğu yerine getirmemesi, toplumda gözlenen bir durum olmuştur. Bu atasözünün, özellikle kırsal kesimdeki aile yapısında gözlemlenen davranışlardan türediği düşünülebilir.

Günlük Hayatta Kullanımı

Atasözü, genellikle aile içinde veya yakın dost çevresinde destek, ilgi ya da yardım beklenen kişilerin bu sorumlulukları yerine getirmeyip yabancılara daha fazla değer verdiği durumlarda kullanılır. Örnek cümleler:

• "Babası istediğinde yanına uğramaz, ama arkadaşlarıyla sabahlara kadar gezer. Bizim gelin bizden kaçar, tutar ellere başını açar."
• "Kendi çocuklarına yardım etmiyor ama komşusunun çocuklarına harçlık veriyor. Bizim gelin bizden kaçar, tutar ellere başını açar."

Atasözünün Dini ve Manevi Yönü

Atasözü, İslam inancındaki "akrabaya iyilik" (sıla-i rahim) kavramıyla ilişkilendirilebilir. Kur'an-ı Kerim’de sıkça akrabalara yardım edilmesi ve onlara karşı sevgi gösterilmesi öğütlenir. Bu bağlamda atasözü, insanların akrabalarına ve yakınlarına daha fazla önem göstermesi gerektiğini hatırlatan bir mesaj taşır.

Atasözünün Manevi ve Ahlaki Yönleri

Bu atasözü, bireylerin önce kendi yakın çevresine karşı sorumluluklarını yerine getirmesi gerektiğini vurgular. Ahlaki açıdan, yabancılara gösterilen samimiyetin öncelikle aile içinde sergilenmesi gerektiğini ima eder. Yakın çevreyle sağlıklı ilişkiler kurmanın önemini hatırlatır ve insanları bu konuda daha duyarlı olmaya davet eder.

TDK Sözlüğünde Atasözünün Anlamı

Türk Dil Kurumu’na göre, "Bizim gelin bizden kaçar, tutar ellere başını açar" atasözü, “Bize yabancı duran yakınımız, dostumuz, akrabamız başkalarına rahatça, içtenlikle yardım eder” şeklinde tanımlanır. Bu kısa tanım, atasözünün özünü yansıtır.

Benzer Atasözleri

• "Evdeki bulgurdan olur, komşunun pilavına koşar."
• "Yakınına yetmeyen, yabancıya yetmez."

Bu atasözleri de yakın çevreye karşı sorumluluğun önemini ve yabancılara öncelik vermenin eleştirisini dile getirir.

Atasözünün Farklı Dillerdeki Anlamı

• Osmanlıca: بزم گلن بزم دن قاجر، توتار الاره باشنى آچار
• İngilizce: "Our own bride avoids us, but shows her face freely to strangers."
• Almanca: "Unsere eigene Braut hält sich fern von uns, öffnet aber ihr Herz für Fremde."
• Arapça: "عروسنا تهرب منا وتفتح قلبها للغرباء."
• İspanyolca: "Nuestra propia novia nos evita, pero muestra su cara libremente a los extraños."
• Rusça: "Наша собственная невестка избегает нас, но открывается чужим."
• İtalyanca: "La nostra sposa ci evita, ma si apre agli altri."
• Çince: "我们的新娘避开我们，却向陌生人敞开心扉。"
  
  

"Bizim gelin bizden kaçar, tutar ellere başını açar" atasözü, yakın ilişkilere ve akrabalık bağlarına dair önemli bir eleştiriyi dile getirir. İnsanların önce kendi yakınlarına karşı sorumluluklarını yerine getirmesi gerektiğini hatırlatarak, toplumsal ve bireysel düzeyde daha güçlü bağlar kurulmasını teşvik eder. Bu atasözü, hem toplumsal değerleri hem de bireysel ahlaki sorumlulukları hatırlatan önemli bir kültürel mirastır.