Addedilmek ne demek? Addedilmek kelimesinin anlamı nedir?

Addedilmek ve addolunmak, Türkçede "sayılmak" veya "kabul edilmek" anlamlarına gelen, özellikle eski metinlerde ve edebi dilde sıkça rastlanan fiillerdir. Bu terimler, kökenleri itibarıyla Arapça’dan Türkçe’ye geçmiş ve zamanla Türkçede işlevsel bir kullanım alanı bulmuştur.

Addedilmek Nedir?

Addedilmek, bir durumun veya nesnenin belirli bir şekilde kabul edilmesi ya da değerlendirilmesi anlamına gelir. Bu terim, bir düşünce veya inanış doğrultusunda, bir şeyin öyle olduğunun sayılması anlamında kullanılır.

Örnek:

• "Bu davranış, büyük bir incelik addedildi."
• "Eski geleneklere göre bu tür bir hediye saygı göstergesi addedilirdi."

Addolunmak Nedir?

Addolunmak, addedilmek ile eş anlamlı bir şekilde, bir durumun kabul edilmesi veya sayılması anlamına gelir. Daha eski bir ifade biçimi olan addolunmak, günümüzde daha az kullanılmaktadır. Ancak eski metinlerde ve edebi eserlerde sıkça karşımıza çıkar.

Örnek:

• "Bu hal, erdemin en yüce mertebesi addolunur."
• "Sözleri, toplum tarafından kutsal bir nasihat addolunmuştur."

Köken ve Dilbilgisel Yapı

Addedilmek kelimesi, Arapça kökenli "ʿadd" (saymak) kelimesine Türkçe "-edilmek" yardımcı fiilinin eklenmesiyle türetilmiştir. Edilgen yapıya sahip bu fiil, bir nesne veya durumun başkaları tarafından belirli bir şekilde kabul edildiğini ifade eder.

Addolunmak ise yine aynı kökten türemiş olup "-olunmak" yardımcı fiiliyle eski Türkçe bir yapı sunar. Bu form, günümüzde daha arkaik ve klasik bir kullanım olarak değerlendirilir.

Addedilmek ve Addolunmak Arasındaki Fark

Addedilmek daha modern ve güncel bir kullanım sunarken, addolunmak eski Türkçe'ye daha yakın bir ifade biçimidir. Anlam bakımından herhangi bir fark bulunmamakla birlikte, kullanıldığı bağlamlar itibarıyla dönemsel farklılık gösterir.

Edebiyatta ve Gündelik Hayatta Kullanımı

Bu kelimeler, özellikle Osmanlı Türkçesi döneminde yazılmış eserlerde ve eski Türk edebiyatında sıkça karşımıza çıkar. Hem manevi hem de toplumsal değerlere atıfta bulunmak için kullanılırlar.

Ahmet Haşim'den bir örnek:

• "Kemâle ermiş erkek güzelliğinin güzel bir numûnesi addedilmeye lâyık olan güzel baş…"

Ahmet Rasim’den bir örnek:

• "Bu hâl usluluğun son mertebesi addolunurdu."

Günümüzde ise daha sade bir dil tercih edildiği için, bu tür ifadeler yerine "sayılmak", "kabul edilmek" gibi daha basit karşılıklar tercih edilir.

Türk Dil Kurumu'nda Addedilmek ve Addolunmak

Türk Dil Kurumu’na göre addedilmek, "sayılmak" anlamına gelir. Güncel Türkçe Sözlük’te örnek cümlelerle bu kullanım şöyle açıklanır:

• "Çocukların her ikisi oğlan ise doğum uğurlu addedilir." (Orhan Acıpayamlı)

Addolunmak ise daha eski metinlerde yer alan, aynı anlama gelen bir terimdir ve TDK'de "kabul edilmek, sayılmak" olarak açıklanır.

Diğer Dillerde Karşılıkları

• İngilizce: Considered, regarded as
• Almanca: Angesehen, gehalten für
• Fransızca: Considéré, estimé
• Arapça: يُعَدّ (yuʿadd)
• İspanyolca: Considerado
• Rusça: Считается (Schitaetsya)
• Çince: 被认为 (bèi rènwéi)

Addedilmek ve addolunmak, Türkçede "sayılmak" ve "kabul edilmek" anlamlarını taşıyan, köklü bir geçmişe sahip iki terimdir. Özellikle edebi eserlerde ve eski metinlerde bu tür ifadeler, toplumun değer yargılarını ve kabul ediliş biçimlerini anlatmak için kullanılmıştır. Günümüzde daha sade eş anlamlıları tercih edilse de bu kelimeler, Türkçenin tarihsel zenginliğini anlamak açısından önem taşır.