Türkiye Ermenistan arası kaç kilometre?

Türkiye ile Ermenistan arasındaki kuş uçuşu mesafesi İstanbul – Erivan hattı üzerinden yaklaşık 1.300 kilometredir. En kısa mesafe ise Iğdır – Erivan arasında olup, yaklaşık 100 kilometredir.

Ancak iki ülke arasındaki kara sınırı 1993 yılından bu yana resmen kapalıdır. Sınırın kapanma gerekçesi, Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki Karabağ Savaşı ve Ermenistan’ın Azerbaycan topraklarını işgal etmesiyle ilişkilidir.

Türkiye – Ermenistan Ulaşım Seçenekleri

Hava yolu:

• İstanbul – Erivan arası direkt uçuşlar mevcuttur.

• Pegasus ve FlyOne Armenia havayolları haftada birkaç sefer gerçekleştirmektedir.

• İstanbul – Erivan uçuş süresi: Yaklaşık 2 saat

Kara yolu:

• Türkiye ile Ermenistan arasında resmi kara sınır kapıları kapalıdır.

• Ermenistan’a kara yoluyla gitmek isteyenler genellikle Gürcistan üzerinden dolaylı geçiş yapmaktadır.

Demir yolu:

• Türkiye ile Ermenistan arasında demir yolu bağlantısı da yıllardır faal değildir.

Türkiye – Ermenistan Tarihsel Arka Plan ve Siyasi İlişkiler

Türkiye – Ermenistan ilişkileri, özellikle tarihsel geçmiş nedeniyle siyasi ve toplumsal düzeyde karmaşık bir yapı taşır.

1915 Olayları ve Tarihsel Gerginlik:

• Ermenistan, Osmanlı dönemindeki 1915 olaylarını “soykırım” olarak tanımlarken; Türkiye bu tanımlamaya karşı çıkmakta, olayların karşılıklı trajedi olduğunu vurgulamaktadır.

• Bu tarihsel mesele, iki ülke arasında resmi diplomatik ilişkilerin kurulmasını yıllarca engellemiştir.

Sınırın Kapanması (1993):

• Türkiye, Ermenistan'ın Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölgesini işgal etmesi üzerine 1993 yılında kara sınırını kapatmıştır.

• O tarihten bu yana diplomatik ilişkiler büyükelçilik düzeyinde bulunmamaktadır.

Türkiye – Ermenistan Normalleşme Süreci

Zürih Protokolleri (2009):

• İsviçre arabuluculuğunda imzalanan protokoller ile diplomatik ilişkilerin kurulması ve sınırın açılması hedeflenmişti.

• Ancak protokoller Ermenistan tarafından askıya alınmış, Türkiye ise uygulamaya geçmemiştir.

2021 Sonrası Yeni Dönem:

• Azerbaycan ile Ermenistan arasında 2020 Karabağ Savaşı sonrası oluşan yeni dengeler, Türkiye – Ermenistan ilişkilerini de etkiledi.

• 2022 yılında özel temsilciler atanarak iki ülke arasında doğrudan müzakere süreci başlatıldı.

• Temmuz 2022'de iki ülke, üçüncü ülke vatandaşları için kara sınırının açılmasında prensipte anlaştı.

• 2023’te İstanbul – Erivan arasında uçak seferlerinin yeniden başlatılması bu sürecin sembol adımlarından biri oldu.

Türkiye – Ermenistan Ticaret İlişkileri

Resmi sınırlar kapalı olsa da:

• İki ülke arasında dolaylı ticaret Gürcistan üzerinden yapılmaktadır.

• Ticaret hacmi, resmi olmamakla birlikte yaklaşık 250–300 milyon dolar seviyesindedir.

Türkiye'den Ermenistan'a ihraç edilen ürünler:

• Tekstil ürünleri

• Gıda ve içecek

• Elektrikli cihazlar

• İnşaat malzemeleri

Ermenistan’dan Türkiye’ye ithal edilen sınırlı ürünler:

• Metal parçalar

• Bazı sanayi hammaddeleri

Kültürel İlişkiler ve Toplumsal Etkileşim

Türkiye ile Ermenistan halkları arasında kültürel ve tarihsel bir etkileşim söz konusudur.

Ortak kültürel miras:

• Osmanlı ve Anadolu Ermeni kültürü, mimari, yemek ve müzik alanlarında iz bırakmıştır.

• Türkiye’de yaşayan Ermeni toplumu; İstanbul’da Patrikhane, Ermeni okulları ve kültürel dernekler aracılığıyla varlığını sürdürmektedir.

• Türk Ermenileri, iki toplum arasındaki diyaloğun sürdürülebilirliğinde önemli rol oynamaktadır.

Akademik ve sivil toplum düzeyinde:

• Türkiye ve Ermenistan’dan tarihçiler, sanatçılar ve gazeteciler arasında ortak projeler ve toplantılar yapılmaktadır.

• Kültürel etkinlikler, belgesel çalışmaları, sergiler ve tiyatro projeleri iki halk arasındaki bağları canlı tutmaktadır.

Türkiye – Ermenistan Hakkında Bilgi Notları

• Türkiye ile Ermenistan arasında doğrudan diplomatik temsilcilik bulunmamaktadır; İsviçre, iki ülke arasında “koruyucu devlet” konumundadır.

• 2022 yılında başlatılan normalleşme süreci, yıllar sonra ilk kez karşılıklı iyi niyet açıklamaları ile desteklenmiştir.

• Erivan'da Türkçe öğrenen öğrenci sayısı giderek artmaktadır.

• Türkiye’de Ermeni dili ve edebiyatı üzerine akademik çalışmalar yapılmakta; Boğaziçi, Hacettepe, İstanbul Üniversitesi gibi kurumlarda bu alanlara yer verilmektedir.

• Ermenistan, Türkiye’nin Ermeni soykırımı iddialarını tanımasını dış politika önceliği olarak görmektedir.

Türkiye ile Ermenistan arasındaki ilişkiler, derin tarihsel kırılmalar ve jeopolitik gelişmeler nedeniyle oldukça hassas bir yapıdadır. Ancak son yıllarda başlatılan normalleşme süreci, iki komşu ülke arasında uzun süre sonra yeniden doğrudan temas kurulmasına olanak tanımıştır. Ortak kültürel mirasın korunması, sınırın kademeli olarak açılması ve ekonomik iş birliğinin başlaması, ilişkilerin geleceği açısından kritik önem taşımaktadır.