Konular

Tork nedir? Tork nasıl hesaplanır?

Bağlantıyı Kopyala

Tork, bir cismin belirli bir eksen etrafında dönme veya hareket etme yeteneğini ifade eden fiziksel bir büyüklüktür. Daha basit bir ifadeyle, tork, bir cismi döndürme kuvvetidir. Günlük hayatta araba motorları, vidalama aletleri, bisiklet pedalları gibi birçok alanda tork kavramıyla karşılaşırız.

Tork Nedir?

Tork, genellikle dönen veya hareket eden bir cismin uygulanan kuvvet sayesinde yaptığı etkidir. Tork birimi, Uluslararası Birim Sistemi'nde (SI) Newton-metre (Nm) olarak ifade edilir. Örneğin, bir anahtar kullanarak bir somunu sıkarken, somuna uyguladığınız kuvvet ve anahtarın uzunluğu torku belirler.

Torkun Tanımı

Tork, kuvvetin döndürme noktasına olan uzaklığı ile kuvvetin büyüklüğünün çarpımıyla hesaplanır. Matematiksel olarak tork şu şekilde ifade edilir:

T = F × d × sin(θ)

Burada:

T: Tork (Nm)
F: Kuvvet (N - Newton)
d: Kuvvetin döndürme noktasına olan uzaklığı (m - metre)
θ: Kuvvet ile dönme ekseni arasındaki açı (derece)

Eğer kuvvet dönme noktasına dik bir açıyla uygulanıyorsa, sin(90°) = 1 olduğundan formül şu şekilde sadeleşir:

T = F × d

Tork Nasıl Hesaplanır?

Adım Adım Tork Hesabı

Kuvveti Belirleyin (F): Bir noktaya uygulanan kuvvetin büyüklüğünü Newton (N) cinsinden ölçün.
Kuvvetin Döndürme Noktasına Olan Uzaklığını Ölçün (d): Kuvvetin, döndürme eksenine olan dik uzaklığını metre (m) cinsinden belirleyin.
Kuvvet ve Eksen Arasındaki Açıyı Hesaplayın (θ): Kuvvetin uygulandığı açıya bağlı olarak sinüs değerini kullanın.
Formülü Kullanın: Torku, T = F × d × sin(θ) formülüne göre hesaplayın.

Örnek Hesaplama

Bir somunu sıkmak için bir anahtar kullanıyorsunuz. Anahtarın uzunluğu 0.3 metre (30 cm) ve 50 Newton (N) kuvvet uyguluyorsunuz. Kuvvet, döndürme eksenine dik açıyla uygulanıyor.

Formül:
T = F × d
T = 50 × 0.3
T = 15 Nm

Bu durumda, somunu sıkmak için 15 Newton-metre (Nm) büyüklüğünde bir tork uygulanmıştır.

Torkun Günlük Hayatta Kullanımı

Otomobillerde Tork

Araçlarda tork, motorun krank miline uyguladığı dönme kuvvetini ifade eder. Tork, aracın hızlanma ve çekiş gücünde önemli bir rol oynar. Örneğin, yüksek torka sahip bir araç, özellikle yokuş çıkarken veya ağır yük çekerken daha etkili bir performans gösterir.

Düşük Tork: Spor arabalar yüksek hızda etkili çalışır.
Yüksek Tork: Kamyonlar ve arazi araçları daha fazla yük taşıma kapasitesine sahiptir.

Elektrikli Aletlerde Tork

Vidalamak, delmek veya sıkmak için kullanılan elektrikli el aletleri tork gücüyle çalışır. Yüksek tork, daha sert veya yoğun malzemeleri delmeyi kolaylaştırır.

Bisikletlerde Tork

Pedala uygulanan kuvvet ve pedal kolunun uzunluğu, bisikletin zincirine aktarılan torku belirler. Tork, bisikletin hızlanmasını ve yokuş çıkmasını etkiler.

Tork ile İlgili Önemli Kavramlar

Tork ve Beygir Gücü (HP)

Tork ve beygir gücü, araçların motor performansını ifade eden iki temel büyüklüktür. Beygir gücü, motorun yaptığı iş miktarını ifade ederken tork, motorun dönme kuvvetini ifade eder. İki kavram arasındaki ilişki şu formülle ifade edilir:

HP = (T × RPM) ÷ 5252