Siham ne demek? Siham kelimesinin anlamı nedir?
"Siham" kelimesi, Arapça kökenli "sehm" (ok) kelimesinin çoğul şekli olup "oklar" anlamına gelir. Osmanlı Türkçesi'nde ve özellikle divan edebiyatında sıkça kullanılan bu terim, hem gerçek anlamında oklar için hem de metaforik olarak kaderin darbeleri veya felaketler anlamında kullanılmıştır. Siham kelimesi, özellikle "sihâm-ı kazâ" tamlamasıyla dikkat çeker; burada "kazâ" kader veya mukadderat anlamına gelir ve "sihâm-ı kazâ" ifadesi "kaderin okları, mukadderatın darbeleri" anlamında güçlü bir metafor olarak yer alır.
Siham Kelimesinin Kökeni ve Yapısı
"Siham," Arapça "sehm" kelimesinden türetilmiş olup "ok" anlamına gelir ve çoğul şekli olarak "oklar" anlamını kazanır. Klasik Türk şiirinde sıkça rastlanan bu kelime, sembolik olarak kaderin veya talihin insan üzerindeki etkisini anlatır. Şairler, siham kelimesiyle okların yol açtığı fiziksel acılar yerine, kaderin veya felaketlerin ruhsal acılarını ifade etmeyi amaçlamışlardır.
Siham Kelimesinin Kullanımı ve Anlamları
- Fiziksel Oklar: Gerçek anlamda, bir silah olarak kullanılan oklar anlamına gelir.
- Kaderin Darbeleri: "Sihâm-ı kazâ" şeklinde, kaderin veya mukadderatın insana gönderdiği felaketler ve talihsizlikler için kullanılan bir mecazdır.
Örnek Kullanımlar
-
Koca Ragıb Paşa’dan: “Felek tek eylemesin ta’n-ı düşmenâne hedef / Kazâ ederse sihâm-ı havâdise âmâc.”
Bu beyitte "sihâm-ı havâdis," kaderin insanlara gönderdiği talihsiz olaylar anlamında kullanılmıştır. -
Nef’î’den:
"Bir Rüstem-i keman-keş-i nazmım ki tab’ıma / Tîrkeş mukattaât-ı sihâm-ı kazâ yeter."
Burada "sihâm-ı kazâ," kaderin vurucu darbelerini ifade etmektedir. -
Başka Bir Örnek:
"Gökten nazîre indi Sihâm-ı Kazâ’sına / Nef’î diliyle uğradı Hakk’ın belâsına."
Bu dizelerde, "sihâm-ı kazâ," kaderin karşı konulamaz okları olarak kullanılmıştır ve burada talihsiz olayların bir metaforu olarak yer alır.
Güncel Türkçe Sözlük'te Siham
Günümüzde pek kullanılmayan "siham" kelimesi, daha çok eski metinlerde veya edebi eserlerde karşımıza çıkar. TDK'nin güncel Türkçe sözlüklerinde bu kelimeye yer verilmez; ancak klasik edebiyatı inceleyen veya divan şiirini anlamaya çalışan kişiler için önemli bir terimdir. Özellikle "sihâm-ı kazâ" ifadesi, divan şiirinde çokça geçen kalıp bir tamlamadır ve kaderin acı verici darbelerini simgeler.
Siham Kelimesine Benzer Diğer İfadeler
Siham kelimesinin anlamına yakın olarak kullanılan bazı terimler veya ifadeler şunlardır:
- Kaderin okları: Kaderin insana getirdiği olumsuz olaylar.
- Talihsizlikler: Kişinin başına gelen felaket veya şanssız olaylar.
- Mukadderatın darbeleri: Alın yazısının insan hayatında yol açtığı zorluklar ve acılar.
Bu ifadeler, siham kelimesinin ifade ettiği anlamlara benzer ve kişinin başına gelen talihsiz olayları mecazi bir şekilde anlatmak için kullanılır.
Siham Kelimesinin Farklı Dillerdeki Karşılıkları
- İngilizcesi: Arrows (kaderin okları anlamında "arrows of fate" veya "blows of destiny" de kullanılır)
- Almancası: Pfeile (kaderin darbeleri anlamında "Pfeile des Schicksals")
- Fransızcası: Flèches (kaderin okları için "flèches du destin")
- İspanyolcası: Flechas (kaderin okları anlamında "flechas del destino")
- Arapçası: سهام (siham) veya سهام القدر (siham al-qadar, kaderin okları anlamında)
- Rusçası: Стрелы (Strely) veya судьбы (sud'by, kaderin darbeleri)
"Siham" kelimesi, Arapçadan gelen "oklar" anlamında bir terimdir ve özellikle Osmanlı dönemi edebiyatında, divan şiirinde güçlü bir sembol olarak kullanılmıştır. Fiziksel bir ok anlamının ötesine geçen bu kelime, "sihâm-ı kazâ" ifadesiyle kaderin acımasız darbelerini ve talihsizlikleri simgeler. Günümüz Türkçesinde pek kullanılmasa da klasik edebiyatı inceleyenler için derin anlamlar taşır ve Türkçenin tarihsel edebi zenginliğini yansıtan bir örnektir.