Şetaret ne demek? Şetaret kelimesinin anlamları nelerdir?

Şetâret, Arapça kökenli bir isim olup, "neşe, sevinç, şenlik" anlamlarına gelir. Arapça "şeṭāret" kelimesi orijinal olarak "ahlâksızlık" anlamına gelse de, Türkçeye geçtiğinde bu anlamını kaybederek "sevinç ve neşe" anlamını kazanmıştır. Osmanlı döneminde ve sonrasında özellikle edebî eserlerde coşku, neşe dolu bir yaşam tarzını ve sevinçli hâlleri ifade etmek için kullanılmıştır.

Şetâretin Türk Edebiyatındaki Yeri

Çocukluk Şetâreti

Şetâret, edebiyatta özellikle çocukluk döneminin saf ve neşeli doğasını tanımlamak için sıkça kullanılmıştır. Çocukluğa özgü olan bu canlılık ve coşkunluk duygusunu ifade eden şetâret, yetişkinliğe adım atıldığında kaybedilen bir masumiyet ve neşe dönemine vurgu yapar. Cenap Şahâbeddin’in bir ifadesinde çocukluk dönemi şöyle betimlenir:

"Zaman geçip o çocukluk şetâreti gitti."

Davranışlarda Şetâret

Ahmet Hikmet Müftüoğlu’nun eserlerinde de görüldüğü gibi, şetâret, bir kişinin davranışlarının, ses tonunun ve terbiyesinin insanları etkileyen, neşe ve sevgi uyandıran bir yönü olarak kullanılmıştır. Örneğin:

"Dâvûdî sesi, şetâreti, terbiyesi kendisini hem kadınlara hem erkeklere sevdirmişti."

Şetâret Kavramının Etimolojisi ve Tarihsel Süreci

Arapça "şeṭāret" kelimesi, ahlaksızlık anlamına gelirken, Osmanlı Türkçesinde zamanla bu anlamını kaybetmiş ve "sevinç, neşe, şenlik" olarak yeniden anlam kazanmıştır. Türkçede, bu dönüşümle birlikte şetâret, toplumsal yaşamda şenlikli, mutlu anları veya coşkulu ruh hâllerini tanımlamak için kullanılan bir kavram haline gelmiştir.

Şetâretin Günümüzdeki Kullanımı

Günümüzde şetâret, günlük konuşma dilinde artık çok sık kullanılmamakla birlikte, klasik edebiyat ve eski metinlerde canlı bir kelime olarak karşımıza çıkar. Ayrıca, kız çocuklarına verilen bir isim olarak da yer yer kullanılmaktadır. Kişi Adları Sözlüğü’ne göre, şetâret ismi “neşe, şenlik, sevinç” anlamlarına gelir ve kız ismi olarak tercih edilebilmektedir.

Şetâretin TDK’deki Anlamı

Türk Dil Kurumu (TDK), şetâreti "şenlik" olarak tanımlar. Bu tanım, kelimenin Türkçeye kazandırdığı olumlu anlamı yansıtır.

Şetâret Kavramının Diğer Dillere Çevirisi

• İngilizce: Merriment, Joy
• Fransızca: Gaieté, Joie
• Almanca: Freude, Fröhlichkeit
• Arapça: شطارة (şetâret - neşe anlamını Türkçede kazandığı haliyle)
• İspanyolca: Alegría, Festividad
• İtalyanca: Allegria, Festivit
• Rusça: Веселье (Veselye)
• Çince: 欢乐 (Huānlè)
  
  

Şetâret, Türkçeye geçmiş anlamıyla sevinç, şenlik ve neşeyi ifade eden bir kelimedir. Osmanlı dönemi edebiyatında ve günümüzde nostaljik bir iz bırakmış olan bu kavram, saf neşenin, coşkun ruh hallerinin ve sevincin ifadesi olarak Türk kültüründe ve edebiyatında özel bir yere sahiptir. Hem bireysel neşeyi hem de toplumsal şenlikleri ifade etmesiyle, şetâret kelimesi mutluluğun ve huzurun sembolü olarak kullanılmaktadır.