Şafii Mezhebi nedir? Şafii Mezhebi neye inanır?

Şafii mezhebi, İslam dünyasında Sünni fıkıh ekollerinden biridir ve kurucusu İmam Şafii’dir (tam adıyla Muhammed bin İdris eş-Şafii). Şafii mezhebi, İslam hukukunun (fıkıh) temel kaynakları olan Kur'an ve Sünnet’e dayanır. İmam Şafii, hem İmam Malik'in hem de İmam Ebu Hanife’nin fıkhi görüşlerinden etkilenmiş, ancak kendi metodolojisini geliştirerek Şafii mezhebinin temellerini atmıştır. Şafii mezhebi, Sünnet'e ve sahih hadislerin kullanımına büyük önem verir. Özellikle Endonezya, Malezya, Yemen, Mısır ve bazı Afrika ülkelerinde yaygın olarak benimsenmiştir.

Şafii Mezhebi Neye İnanır?

Şafii mezhebi, diğer Sünni mezhepler gibi Kur'an, Sünnet, icma (alimlerin ittifakı) ve kıyas (analojik hüküm çıkarma) gibi temel kaynaklardan beslenir. Ancak, Şafii mezhebi, bu kaynakların nasıl kullanılacağı konusunda bazı farklılıklar gösterir.

1. Kur'an ve Sünnet

• Kur'an: Şafii mezhebinin temel kaynağıdır ve tüm fıkhi hükümlerin Kur'an'a uygun olması esastır.
• Sünnet: Şafii mezhebi, sahih (güvenilir) hadisleri kullanmaya büyük önem verir. İmam Şafii, Kur'an’da bulunmayan konular hakkında sahih hadislerden hüküm çıkarılabileceğini savunur. Zayıf hadislerin kullanılmasını kabul etmez.

2. İcma ve Kıyas

• İcma: Şafii mezhebi, İslam alimlerinin bir konuda fikir birliğine varmalarını da önemli bir delil olarak kabul eder. İcma, İslam hukukunda Kur'an ve Sünnet’ten sonra üçüncü delildir.
• Kıyas: Şafii mezhebi, kıyası kullanırken daha dikkatli ve sınırlı bir yöntem benimser. Eğer Kur'an ve Sünnet’te doğrudan bir hüküm yoksa, benzer bir olaydan kıyas yapılarak sonuca ulaşılır.

3. Rey (Akıl Yürütme)

• Şafii mezhebinde rey (akıl yürütme) daha az kullanılır. İmam Şafii, kıyasa dayanırken Sünnet ve hadislerden olabildiğince uzaklaşmamayı tercih eder. Bu açıdan Hanefi mezhebine kıyasla akli yorumlamaya daha mesafeli durur.

Şafii Mezhebinin Özellikleri

1. Hadislerin Önemi: İmam Şafii, hadis ilmine büyük önem verir. Bu nedenle, sahih hadislerin doğruluğuna ve İslam hukukundaki yerine özel bir vurgu yapmıştır. Şafii mezhebinin fıkıh metodolojisi, Kur'an’dan sonra en güvenilir ikinci kaynak olarak hadisleri kabul eder.

2. Akli Yorumlama ve İcma: Şafii mezhebi, diğer mezhepler gibi akli çıkarımlara açık olmasına rağmen, bunu sınırlı bir çerçevede yapar. İcma ve kıyas gibi yöntemler kullanılsa da, öncelik her zaman Kur'an ve sahih hadislerdedir.

3. İbadetler ve Fıkhi Uygulamalar: Şafii mezhebinin ibadetlerde bazı küçük farklılıkları vardır. Örneğin, namazda ellerin konumu, abdest alırken ayakların yıkanması gibi konularda Hanefi mezhebiyle farklılık gösterir.

Şafii Mezhebinin Yaygın Olduğu Bölgeler

Şafii mezhebi, Mısır, Yemen, Endonezya, Malezya, Doğu Afrika ve Suriye gibi ülkelerde geniş bir takipçi kitlesine sahiptir. Ayrıca, bu mezhebin kökeni İmam Şafii'nin Mısır'daki faaliyetlerine dayandığından, Mısır bu mezhebin en önemli merkezlerinden biri olmuştur.

Şafii Mezhebinin Diğer Mezheplerden Farkları

1. Sünnet ve Hadislere Dayanma: Şafii mezhebi, özellikle hadislerin doğruluğuna ve güvenilirliğine büyük önem verirken, Hanefi mezhebi akli kıyasa daha fazla ağırlık verir.

2. Fıkhi Yorumlama: Şafii mezhebinde, fıkhi meseleler yorumlanırken delil getirmek zorunludur. Bu da Şafii mezhebini, daha çok sahih deliller üzerine kurulu bir mezhep yapar.

3. Esneklik: Şafii mezhebi, kıyas ve rey gibi yöntemleri sınırlı şekilde kullanarak, İslam’ın ilk dönemlerine daha sıkı bağlı kalmayı tercih eder. Bu da mezhebi, diğer bazı mezheplere kıyasla daha "geleneksel" bir yapıya büründürür.
   
   

Şafii mezhebi, İmam Şafii'nin hadis ve Sünnet'e büyük önem vermesi ile öne çıkan bir fıkıh ekolüdür. Akıl yürütme ve kıyasa dikkatle yaklaşırken, sahih hadisleri ve icma gibi kaynakları merkeze alır. Özellikle Mısır, Yemen, Endonezya ve bazı Afrika ülkelerinde yaygın olan bu mezhep, İslam hukukunda önemli bir yer tutmaktadır.

Kaynaklar:

1. İslam Ansiklopedisi
2. Diyanet İşleri Başkanlığı