Plüton nedir? Plüton hakkında merak edilenler

Plüton, Güneş Sistemi’nde yer alan bir cüce gezegen olarak bilinir. Güneş’e en uzak bölgedeki Kuiper Kuşağı'nda bulunur. 1930 yılında Amerikalı astronom Clyde Tombaugh tarafından keşfedilen Plüton, uzun yıllar boyunca Güneş Sistemi’nin dokuzuncu gezegeni olarak kabul edildi. Ancak, 2006 yılında Uluslararası Astronomi Birliği (IAU), Plüton’un statüsünü "cüce gezegen" olarak yeniden tanımladı. Bu tanımlama, Plüton'un çevresindeki cisimleri temizlememiş olması ve Güneş Sistemi'ndeki diğer gezegenlere kıyasla küçük olması gibi nedenlere dayanmaktadır.

Plüton’un Özellikleri Nelerdir?

• Yarıçapı: Yaklaşık 1,188.3 kilometre
• Yüzey Alanı: Yaklaşık 16.7 milyon kilometrekare (Türkiye’nin yüzey alanının yaklaşık 22 katı)
• Ortalama Sıcaklık: -229 derece Celsius
• Yörünge Süresi: Güneş etrafındaki bir turunu yaklaşık 248 Dünya yılında tamamlar.
• Güneşe Olan Mesafesi: Ortalama 5.9 milyar kilometre (Güneş’e en uzak cüce gezegenlerden biri)
• Uyduları: En büyük uydusu Charon olmak üzere toplam 5 uydusu vardır: Charon, Nix, Hydra, Kerberos ve Styx.

Plüton’un Keşfi ve Tarihçesi

Plüton, 1930 yılında Lowell Gözlemevi'nde çalışan Clyde Tombaugh tarafından keşfedildi. İsim olarak, Roma mitolojisindeki yeraltı tanrısı "Pluto" seçildi ve gezegen bu isimle anılmaya başlandı. O yıllarda gezegen olarak kabul edilen Plüton, 2006’da Uluslararası Astronomi Birliği tarafından yapılan tanımla cüce gezegen statüsüne indirildi.

Plüton’un Cüce Gezegen Statüsüne Düşürülmesi

2006’da IAU, bir gök cisminin gezegen olarak tanımlanabilmesi için aşağıdaki üç kriteri belirledi:

1. Güneş’in etrafında dönmesi.
2. Kendi kütle çekimiyle yuvarlak bir şekil alması.
3. Yörüngesindeki diğer cisimleri temizlemiş olması.

Plüton, ilk iki kriteri sağlasa da yörüngesindeki diğer gök cisimlerini temizleyemediği için gezegen statüsünden çıkarılıp cüce gezegen olarak tanımlandı.

Plüton Hakkında Merak Edilenler

Plüton’da Yaşam Var mı?

Plüton, çok soğuk bir ortam olduğu için bilinen formda yaşamı desteklemesi mümkün görünmüyor. Yüzey sıcaklıkları ortalama -229 °C civarındadır ve atmosferi de oldukça ince bir yapıdadır. Ancak, astrobiyologlar ve astronomlar, uzayın derinliklerinde farklı koşullarda yaşam ihtimalini araştırmaya devam etmektedir.

Plüton’un Uyduları Nelerdir?

Plüton’un bilinen 5 uydusu vardır:

1. Charon: Plüton’un en büyük uydusudur ve Plüton ile arasında özel bir kütle çekim dengesi bulunur. Çapı Plüton’un yaklaşık yarısı kadar olan Charon, adeta bir "çift gezegen" gibi Plüton ile eş zamanlı döner.
2. Nix ve Hydra: 2005 yılında keşfedilmiştir.
3. Kerberos ve Styx: 2011 ve 2012 yıllarında keşfedilmiş olan daha küçük uydulardır.

Plüton’un Atmosferi Var mı?

Plüton’un çok ince bir atmosferi vardır. Bu atmosfer, çoğunlukla azot, metan ve karbondioksitten oluşur. Plüton, Güneş’e yaklaştığında bu gazlar yüzeyden salınarak ince bir atmosfer oluşturur, ancak uzaklaştıkça bu atmosfer tekrar donar ve yüzeye çöker.

Plüton’un Yüzeyi Nasıldır?

Plüton’un yüzeyi oldukça çeşitlidir. New Horizons görevinin gönderdiği görüntülere göre yüzeydeki alanlar arasında buzullarla kaplı bölgeler, dağlar ve düz platolar bulunmaktadır. Sputnik Planitia adlı geniş bir buzlu ova, Plüton’un en dikkat çeken yüzey özelliklerinden biridir.

Plüton Neden Eğimli Bir Yörüngeye Sahiptir?

Plüton’un yörüngesi diğer gezegenlerin yörüngelerine kıyasla oldukça eğimlidir ve daha eliptiktir. Güneş Sistemi’ndeki diğer gezegenler daha yuvarlak ve düz yörüngelere sahipken, Plüton’un yörüngesi eğik bir açıdadır. Bu durum, Kuiper Kuşağı’nın dış çeperinde yer alması ve Jüpiter gibi büyük kütleli gezegenlerin çekim etkisiyle açıklanabilir.

Plüton ve Neptün Çarpışabilir mi?

Plüton’un yörüngesi, zaman zaman Neptün’ün yörüngesini kesiyor gibi görünse de bu iki gezegenin yörüngeleri arasında bir rezonans vardır. Bu rezonans nedeniyle Plüton ve Neptün çarpışmaz. Plüton’un yörüngesi, her zaman Neptün’ün yörüngesinin biraz üzerinde veya altında kalır.

New Horizons Görevi Nedir?

New Horizons, NASA tarafından Plüton ve Kuiper Kuşağı’nı incelemek üzere gönderilen bir uzay aracıdır. 2006’da fırlatılan bu araç, 2015 yılında Plüton’a en yakın geçişini yaparak gezegenin ve uydularının detaylı görüntülerini dünyaya gönderdi. Bu görev, Plüton hakkındaki bilgileri önemli ölçüde artırdı.

Plüton Hakkında İlginç Bilgiler

1. İlk Gezegen, Sonra Cüce Gezegen: 1930’da gezegen olarak kabul edilen Plüton, 2006’da cüce gezegen olarak sınıflandırıldı.
2. Güneş Etrafında Bir Tur: Plüton’un Güneş etrafında bir turunu tamamlaması yaklaşık 248 Dünya yılı sürer.
3. Gündüz ve Gece Süresi: Plüton’da bir gün (kendi ekseni etrafındaki dönüş süresi) yaklaşık 6.4 Dünya günüdür.
4. Ortalama Sıcaklık: Yüzey sıcaklığı -229 °C civarındadır, bu da onu Güneş Sistemi’nin en soğuk cisimlerinden biri yapar.
5. Charon ile Eş Dönüş: Plüton ve Charon, birbirleri etrafında senkronize olarak dönerler, bu nedenle her iki gök cismi de birbirine hep aynı yüzünü gösterir.

Plüton, Güneş Sistemi’nin en merak edilen ve keşfedilmeyi bekleyen cüce gezegenlerinden biridir. Yapılan araştırmalar sayesinde hakkındaki bilgiler giderek artmakta ve Güneş Sistemi’nin sınırları hakkında yeni ipuçları sunmaktadır.