Nevazişli ne demek? Nevazişli kelimesinin anlamı nedir?
Nevazişli kelimesi, içinde iltifat bulunan, gönül alan, okşayıcı ve nazik bir yaklaşımı ifade eden bir sıfattır. Kibar, sıcak ve hoşa giden bir üslup veya davranışı tanımlamak için kullanılır. Günlük hayatta özellikle nezaket ve hoşgörü içeren durumları betimlemek amacıyla tercih edilen bir kelimedir.
Nevazişli Kelimesinin Kökeni
Nevazişli kelimesi, Farsça kökenlidir. Farsça "nevāhten" veya "nevāzīden" (okşamak, gönül almak) fiilinden türetilmiştir. Türkçeye "nevâziş" (okşama, iltifat etme, gönül alma) kelimesi olarak geçmiş, zamanla "nevazişli" sıfatına dönüşerek kullanılmaya başlanmıştır.
Kelimenin kökeni şu şekildedir:
-
Farsça: Nevāhten / Nevāzīden (okşamak, gönül almak)
-
Farsça türev: Nevāziş (okşama, iltifat etme)
-
Türkçe türev: Nevazişli (gönül alan, iltifat dolu)
Nevazişli Kelimesinin Dilbilgisel Özellikleri
-
Türü: Sıfat
-
Kökü: Farsça
-
Kullanımı: Nezaket ve iltifat içeren durumları tanımlayan sıfat olarak kullanılır.
Nevazişli Kelimesinin Günlük Hayatta Kullanımı
Nevazişli kelimesi, özellikle edebi eserlerde ve nezaket içeren konuşmalarda tercih edilir. Gündelik kullanımda daha çok "nazik", "kibar", "gönül alan" gibi kelimelerle eş anlamlı olarak kullanılmaktadır.
Örnek Cümleler:
-
Öğretmenin nevazişli sözleri, öğrenciler üzerinde olumlu bir etki bıraktı.
-
Misafirlere karşı nevazişli davranan ev sahibi, herkesin takdirini topladı.
Nevazişli Kelimesinin Tarihsel Süreci ve Edebiyatta Kullanımı
Nevazişli kelimesi, Osmanlı döneminden itibaren kullanılan bir kelimedir. Osmanlıca metinlerde "nevâziş" ve "nevâzişli" kelimelerine sıkça rastlanır. Özellikle Divan edebiyatında ve klasik Türk romanlarında zarafet ve nezaketi anlatmak için bu kelime tercih edilmiştir.
Edebiyatta Kullanımı:
-
Vecîhî: "Nevâzişin görüp ol şûhu aşînâ sandım / Cefâ imiş garazı şîvesin vefâ sandım."
-
Muallim Nâci: "Halbuki kendilerinden, pederin irtihâline kadar fevkalâde addolunacak derecelerde nevâzişten başka bir şey görmedim."
-
Hüseyin Rahmi Gürpınar: "Bundan gördüğü nevâziş, iltifat, kadirşinaslık her türlü tahmînin fevkinde zuhur etti."
Bu metinlerde, kelimenin iltifat ve gönül alma anlamında kullanıldığı açıkça görülmektedir.
Nevazişli Kelimesinin TDK’deki Anlamı
Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğüne göre nevazişli kelimesinin anlamı:
Sıfat: İçinde iltifat bulunan, gönül alan.
Nevazişli Kelimesinin Diğer Dillerde Karşılıkları
-
Osmanlıca: (ﻧﻮﺍﺯﺵ ﻰ) Nevâzişli
-
İngilizce: Affectionate, Complimenting
-
Almanca: Schmeichelhaft, Liebkosend
-
Fransızca: Flatteur, Affectueux
-
İspanyolca: Halagador, Afectuoso
-
Arapça: مُتَوَدِّد (Mutawaddid)
-
Rusça: Ласковый (Laskovyy)
-
İtalyanca: Affettuoso
-
Flemenkçe: Vleiend
-
Çince: 亲切的 (Qīnqiè de)
Nevazişli kelimesi, iltifat içeren, nazik ve gönül alan anlamları taşıyan bir sıfattır. Kökeni Farsçaya dayanmakla birlikte, Osmanlı Türkçesinde yaygın olarak kullanılmış ve günümüz Türkçesinde de edebi metinlerde ve nezaket içeren konuşmalarda kendine yer bulmuştur. Türk Dil Kurumu tarafından da aynı anlamda tanımlanan bu kelime, özellikle zarafet ve samimiyet içeren durumları ifade etmek için idealdir.