Mekarim ne demek? Mekarim kelimesinin anlamı nedir?

Mekârim, Arapça kökenli bir isim olup, "cömertlik, kerem, şeref, asaletten kaynaklanan güzel huylar" gibi yüksek ahlaki nitelikleri ifade eder. Arapça "mekrumet" kelimesinin çoğul şekli olan mekârim, iyi karakter, ahlaki erdemler ve toplumsal açıdan övgüye değer davranışları anlatmak için kullanılır. Bu kavram, İslam kültüründe ve Osmanlı edebiyatında önemli bir yere sahip olup, yüksek ahlaka sahip olanları ve onların erdemli davranışlarını tarif etmek için kullanılır.

Mekârim-i Ahlâk: Güzel Ahlakın Önemi

Mekârim-i ahlâk, güzel ahlak, yüce gönüllülük, cömertlik ve dürüstlük gibi toplumsal değerleri kapsar. İslam ahlak felsefesinde önemli bir yer tutan bu terim, "ahlak-ı hamide" olarak bilinen övülmüş davranışların genel adıdır. Örneğin, Muallim Nâci, İslam'ın öğretilerini anlatırken, bunların tümünün mekârim-i ahlâka dair olduğunu belirtir:

"Zîrâ size verdiği evâmir bütün mekârim-i ahlâka dâirdir."

Edebiyatta ve Sanatta Mekârim Kavramı

Osmanlı şairleri, mekârim kavramını cömert, asil ruhlu ve ahlaki değerlerle donatılmış kimseleri tanımlamak için kullanmıştır. Nâbî, Fıtnat Hanım ve Fâzıl Ahmet Aykaç gibi şairler, eserlerinde bu kavrama sıkça yer vererek güzel ahlak ve cömertliğin yüceliğini vurgulamışlardır. Örneğin, Fıtnat Hanım’ın dizelerinde mekârim, cömertlik ve erdem sahibi kimselerin davranışlarını ifade etmek için geçer:

"Nihâdı gevher-i cûd u mekârimle müzeyyendir."

Mekârim-Kâr ve Mekârim-Perver: Erdem Sahibi Olmak

Mekârim kavramının Farsça eklerle türetilmiş iki sıfatı olan “mekârim-kâr” ve “mekârim-perver,” ahlaki değerleri yücelten kişileri tanımlamak için kullanılır:

• Mekârim-kâr: Cömert ve asil ruhlu kişi. Bu sıfat, yüksek ahlak sahibi kimselerin tanımlanması için kullanılır.
• Mekârim-perver (veya mekârim-pîrâ): Cömertliği ve asaleti besleyen veya donatan anlamında, güzel ahlakla donatılmış kişilere verilen bir sıfattır. Fıtnat Hanım, bu sıfatı yüksek ahlak sahibi ve toplumda önder olarak görülen şahsiyetler için kullanmıştır.

Mekârim Kavramının Etimolojisi ve Tarihsel Bağlamı

Mekârim, Arapça "kerem" kökünden türetilmiştir. Bu kökten türeyen birçok kelime, cömertlik, iyilik, yardımseverlik gibi yüksek erdemleri ifade eder. İslam kültüründe “kerem” (cömertlik) Allah’ın sıfatlarından biri olarak kabul edilir ve Müslümanların da bu sıfatı örnek alarak cömert ve erdemli olmaları beklenir. Mekârim kavramı da bu yüksek erdemlerin bir ifadesi olarak, İslam kültüründe önemli bir yer edinmiştir.

Günümüzde ve Sosyal Hayatta Mekârim

Günümüzde, mekârim kavramı, toplumda saygı uyandıran erdemli davranışları tanımlamak için kullanılır. Cömertlik, yardımseverlik, başkalarına karşı anlayışlı olmak ve toplumun yararına çalışmak, bu kavram altında değerlendirilebilir. Bu erdemlerin günümüzde de değerini koruması, toplumun genel ahlaki yapısını güçlendiren bir unsurdur.

Mekârim Kavramının TDK’deki Anlamı

Türk Dil Kurumu (TDK) "mekârim" kelimesini "cömertlik, şeref, asalet gibi yüksek ahlaki özellikler ve güzel huylar" olarak tanımlar.

Mekârim Kavramının Diğer Dillere Çevirisi

• İngilizce: Nobility, Virtue, Magnanimity
• Fransızca: Noblesse, Vertus
• Almanca: Großzügigkeit, Tugendhaftigkeit
• Arapça: مكارم (makārim)
• İspanyolca: Nobleza, Generosidad
• İtalyanca: Nobilt , Virtù
• Rusça: Благородство (Blagorodstvo)
• Çince: 美德 (Měidé)
  
  

Mekârim, yüce gönüllülüğü, cömertliği, güzel ahlakı ve toplumda övgüye değer davranışları temsil eden bir kavramdır. Tarih boyunca ahlaki üstünlük, cömertlik ve erdem sahibi olmanın önemi, hem dini hem de kültürel açıdan toplumlar tarafından yüceltilmiştir. Bu kavram, erdemli yaşama dair öğütlerin sembolü olarak, İslam ahlakında ve Osmanlı edebiyatında geniş bir yer bulmuştur.