Kıraat ne demek? Kıraat kelimesinin anlamı nedir?

Kıraat, Kur'ân-ı Kerim’i tecvid kurallarına ve belirlenmiş tekniklere uygun bir şekilde okumak anlamına gelir. Bu kavram, sadece doğru telaffuzu değil, aynı zamanda Kur'ân’ın ahenkli ve manevi etkisini ortaya çıkaran bir okumayı ifade eder. Kıraat ilmi, Kur'ân’ı farklı okuma şekillerini içerir ve bu okuma şekilleri, Peygamberimiz (s.a.s) tarafından sahabe aracılığıyla aktarılmıştır.

Kıraat İlminin Önemi

Kıraat, Kur'ân-ı Kerim’in doğru anlaşılması ve aktarılmasında temel bir yere sahiptir. Bu ilim, Allah’ın kelamının eksiksiz ve kusursuz bir şekilde korunmasını sağlamış, nesiller boyunca Kur'ân’ın değişmeden bugüne ulaşmasını garanti altına almıştır.

Kur'ân’ın Okuma Mertebeleri

Kur'ân-ı Kerim üç farklı mertebede okunabilir. Bu mertebeler, okuma hızı ve tarzına göre değişir:

1. Tahkîk

• Sözlük Anlamı: Hakkını vermek, tasdik etmek, bir şeyi artırıp eksiltmeden yerine getirmek.
• Okuma Şekli: Harflerin hakkını tam vererek, tecvîd kurallarına azami şekilde riayet ederek, medd-i munfasılları dört elif miktarı çekecek şekilde ağır ve ahenkli bir tarzda okunur.
• Hız Bakımından: Tahkîk, kıraatın en yavaş şeklidir ve genellikle tilavet (okuma) veya öğretim sırasında tercih edilir. Bu tarz, "tertil" kavramıyla da ilişkilidir.

2. Tedvîr

• Sözlük Anlamı: Daire şeklinde döndürmek, çevirmek.
• Okuma Şekli: Tahkîk ile Hadr arasında, orta hızda bir okuyuş şeklidir. Medd-i munfasıllar iki veya üç elif miktarı çekilir.
• Hız Bakımından: Dengeli ve akıcı bir okuma tarzıdır. Genellikle günlük Kur'ân okumalarında tercih edilir.

3. Hadr

• Sözlük Anlamı: Acele etmek, bir işi hızlıca yapmak.
• Okuma Şekli: Kur'ân’ı en hızlı şekilde okuma tarzıdır. Medd-i tabii, medd-i munfasıl ve diğer medd çeşitleri en kısa sürelerde telaffuz edilir.
• Hız Bakımından: Hadr, kıraatın en hızlı şeklidir ve genellikle Kur'ân’ın hatim amaçlı okunmasında kullanılır.

Kıraat İmamları ve Tarzları

Kıraat ilmi, Kur'ân’ı farklı okuyuş tarzlarını temsil eden imamlar aracılığıyla nesilden nesile aktarılmıştır. Her imamın kendine özgü bir okuyuş şekli vardır:

• Tahkik: Asım, Hamza ve Nafi'nin Verş kıraatleri.
• Tedvir: İbn Amir, Kisaî ve Halef kıraatleri.
• Hadr: Kâlûn, İbn Kesîr, Ebu Amr, Ebu Cafer ve Yakub kıraatleri.

Her üç mertebede de tecvîd kurallarına riayet edilmesi zorunludur. Hiçbir mertebede harflerin veya harekelerin hakkının çiğnenmesi caiz değildir.

Kıraatlerin Hükmü ve Dayanağı

Kıraatlerin farklılıklarına izin veren dayanaklar hem Kur'ân-ı Kerim’den hem de Peygamberimizin hadislerinden gelir:

• Kur'ân’daki Dayanak: Müzzemmil Suresi’nin 20. ayetinde, “Kur'ân'dan size kolay geleni okuyun” buyrulmuştur (73/20).
• Hadis-i Şerif: Peygamberimiz (s.a.s), “Bu Kur'ân, yedi harf üzerine inmiştir. Öyle ise Kur'ân'dan size kolay geleni okuyun” diyerek kıraatlerin farklılığını açıklamıştır (Buhârî, Tevhîd, 53).

Ayrıca, Peygamberimizin “Kur’ân’ı sesinizle süsleyin” (Ebu Davud, Salât, 355, No: 1468) hadisi, kıraatin hem doğru hem de ahenkli okunması gerektiğini vurgular.

Ülkemizde Kullanılan Kıraat

Türkiye’de okunan kıraat, Asım kıratının Hafs rivayetidir. Bu kıraat, hem doğruluğu hem de yaygınlığı nedeniyle en çok tercih edilen okuyuş tarzıdır. Hafs rivayeti, Arap dünyasında ve birçok İslam coğrafyasında da yaygın olarak kullanılır.

Örnek Cümleler

1. Tahkik mertebesinde kıraat, harflerin hakkını tam vererek ağır bir üslup ile yapılır.
2. Hadr kıraat, Kur'ân’ı hızlı bir şekilde hatmetmek isteyenler için idealdir.

Kıraat Kelimesinin TDK’daki Anlamı

Türk Dil Kurumu'na göre kıraat, "okuma" anlamına gelir. Dini terminolojide ise, Kur'ân’ı tecvîd kurallarına uygun şekilde okuma sanatı olarak tanımlanır.

Kıraat Kelimesinin Diğer Dillerdeki Karşılıkları

• Arapça: قراءة (Kıra'ah)
• İngilizce: Recitation
• Fransızca: Récitation
• Almanca: Rezitation
• İspanyolca: Recitación
• Rusça: Чтение (Chteniye)
• Çince: 诵读 (Sòngdú)
  
  

Kıraat, Kur'ân-ı Kerim’i anlamına ve tecvîd kurallarına uygun şekilde okumayı ifade eden önemli bir ilimdir. Tahkîk, tedvîr ve hadr gibi farklı mertebeleri sayesinde, her Müslüman kendi okuma hızına ve anlayışına uygun bir tarz benimseyebilir. Kıraat, sadece bir okuma yöntemi değil, aynı zamanda Allah’ın kelamına olan bağlılığı ifade eden bir ibadet biçimidir. Kur'ân’ın her harfi kutsal olduğu için, kıraat ilmi, onu en güzel ve doğru şekilde okumayı öğreterek bu kutsallığı korur.