URL başarıyla kopyalandı!

https://webratik.com/

Kayyım ne demek? Kayyım kelimesinin anlamı nedir?

Kayyım ne demek? Kayyım kelimesinin anlamı nedir?

Kayyım Nedir? Kökeni ve Anlamı

Kayyım, Arapça kökenli bir isim olup "icra etmek, yürütmek, işini görmek" anlamına gelen ḳiyām kökünden türemiştir. Türkçede ise "kayım" olarak da bilinir ve kayyum olarak sıkça yanlış kullanılır. Temel anlamıyla, belirli bir malın veya işin yönetimi için görevlendirilen kişiyi ifade eder. Özellikle hukuk ve dini alanlarda kullanılan bir terimdir.

Kayyım Kavramının Anlam Katmanları

Hukuki Anlamda Kayyım

Hukuk dilinde kayyım, bir malın veya belirli bir işin yürütülmesi amacıyla görevlendirilen kişiyi ifade eder. Kayyım, çoğunlukla bir vakıf veya şirketin yönetiminden sorumlu olmak üzere atanır ve bu görevlendirme, genellikle yargı kararı ile yapılır. Örneğin, bir mal varlığına el konulduğunda veya bir şirketin yönetimi devralındığında, kayyım atanarak bu malın veya işin yönetimi sağlanır.

Dini Alanda (Camilerde) Kayyım

Kayyım kelimesinin cami görevlisi anlamında kullanımı eskidir. Bu anlamıyla kayyım, camilerde temizlik, eşyaların korunması, kandillerin yakılması gibi görevleri yerine getiren, caminin düzeninden sorumlu olan kişiyi tanımlar. Osmanlı döneminde, cami görevlileri arasında kayyım özel bir yere sahipti, çünkü caminin günlük işlerinin yürütülmesinden sorumluydu. Bu anlamda Yahyâ Kemal'in bir örneğinde kayyım kelimesi, caminin eksikliklerini gidermekle görevli kişiyi ifade eder:

“Kayyum efendi dedi ki: ‘Câmi kurtuldu, yalnız hasırları eksik.’ Bu noksanın telâfî edileceğini söyledim.”

Vakıf ve Mülk Yönetiminde Kayyım

Tarihte kayyım, vakıf mallarının korunması ve yönetilmesi amacıyla görevlendirilmiş kişiler için de kullanılmıştır. Vakıfların gelirlerini artırmak, mülklerini korumak ve idaresini yürütmek için tayin edilen bu kimseler, vakfın mütevellisi olarak bilinirler. Kayyım bu yönüyle, vakıf mallarını idare eden güvenilir ve yetkin bir yönetici anlamı taşır.

Kayyımlık ve Kayyumluk Kavramları

Kayyımlık, bir kişinin kayyım olarak atanması durumunu ifade ederken, kayyumluk ise kayyım olarak yapılan işlerin bütününü tanımlar. Özellikle hukuki atamalarda, bir malın veya işin yönetimi için kayyumluk kararı verildiğinde, belirlenen kişi kayyımlık görevini üstlenir. Bu görev süresi, kayyımın atanma amacı ve görev alanına göre belirlenir.

Kayyım Kelimesinin TDK Tanımı

Türk Dil Kurumu’na (TDK) göre kayyım, iki temel anlam taşır:

  1. Hukuk: Belirli bir mal veya işin yönetimi için atanmış kişi.
  2. Eskimiş: Camide temizlik gibi işlerden sorumlu olan görevli, cami hademesi.


Bu tanımlara göre kayyım, hem hukuki bir yetki taşıyan hem de cami gibi dini yapılarda görev alan bir kişi olarak karşımıza çıkar.

Günlük Hayatta Kayyım Kullanımı

Günümüzde kayyım kelimesi, daha çok hukuki ve idari konular bağlamında kullanılmaktadır. Özellikle şirketlere el konulması ya da belirli bir malın yönetiminin devralınması gibi durumlarda kayyım atanması gündeme gelir.

Örnek Cümleler:

  • "Şirketin yönetimi için kayyım atandı."
  • "Cami kayyımı, ibadethanenin düzenini sağlamakla görevliydi."


Farklı Dillerde Kayyım Kavramı

Kayyım kavramının tam bir karşılığı bulunmasa da benzer görev ve anlamları ifade eden bazı kelimeler farklı dillerde vardır:

  • İngilizce: Trustee, Custodian, Receiver
  • Fransızca: Tuteur, Administrateur
  • Arapça: قيم (Qayyim)
  • Almanca: Verwalter
  • İspanyolca: Administrador judicial
  • İtalyanca: Amministratore fiduciario
  • Rusça: Попечитель (Popechitel)

Kayyım, hukuki ve dini alanlarda, belirli bir mal veya işin yönetilmesi amacıyla atanmış kişiyi ifade eden çok yönlü bir kavramdır. Günümüzde daha çok hukuki bağlamda kullanılan kayyım, yargı kararı ile bir mal veya işin idaresinden sorumlu kişiyi tanımlamaktadır. Bu terim, eski dönemlerde özellikle cami görevlilerini ifade etmekte de kullanılmıştır. Kayyım, bu yönüyle toplum düzeninde güvenilir bir görev üstlenen kişilerden biridir ve sorumluluk taşıyan bir unvana işaret eder.

31.10.2024