Karlofça Antlaşması nedir? Maddeleri nelerdir?

Karlofça Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu ile Kutsal İttifak devletleri arasında 26 Ocak 1699 tarihinde imzalanmış bir barış antlaşmasıdır. Bu antlaşma, Osmanlı İmparatorluğu'nun o döneme kadar devam eden Avrupa'daki üstünlüğünün sonunu getiren önemli bir dönüm noktasıdır. Antlaşma, Osmanlı Devleti'nin büyük toprak kayıplarını kabul ettiği ilk antlaşmalardan biri olarak da dikkat çeker.

Karlofça Antlaşması, Osmanlı ile Avusturya, Lehistan, Venedik ve Rusya gibi Avrupa devletleri arasında, 1683'teki II. Viyana Kuşatması sonrasında başlayan ve 16 yıl süren savaşların ardından imzalanmıştır. Antlaşmanın imzalandığı yer, günümüz Sırbistan sınırları içinde yer alan Karlofça kasabasıdır.

Karlofça Antlaşması'nın Tarihsel Süreci

II. Viyana Kuşatması ve Sonrası

• II. Viyana Kuşatması (1683): Osmanlı ordusunun başarısızlığı ile sonuçlandı ve Avrupa devletlerini Osmanlı'ya karşı birleşmeye teşvik etti.
• Kutsal İttifak: Papa XI. Innocentius'un teşvikiyle Avusturya, Lehistan, Venedik ve daha sonra Rusya'nın katılımıyla Osmanlı'ya karşı kurulan ittifak.
• 16 Yıl Süren Savaşlar (1683-1699): Osmanlı, bu savaşlarda ciddi kayıplar yaşadı ve Avrupa’da ilerleyişi durdu.

Barış Görüşmeleri

• Görüşmeler Karlofça kasabasında, 1698'de başladı ve 26 Ocak 1699'da tamamlandı.
• Osmanlı tarafını Reisülküttap Rami Mehmed Paşa temsil etti.
• Görüşmeler, Avrupa diplomasi tarihinde de ilk kez modern diplomasi yöntemlerinin kullanıldığı bir süreç olarak dikkat çeker.

Karlofça Antlaşması'nın Maddeleri

1. Macaristan ve Erdel, Avusturya’ya bırakıldı.

   • Osmanlı Devleti, Orta Avrupa’daki hakimiyetini sona erdiren bu madde ile büyük bir toprak kaybı yaşadı.
     
     

2. Podolya ve Ukrayna, Lehistan’a verildi.

   • Osmanlı, bu bölgeleri 1672 yılında ele geçirmişti, ancak Karlofça ile tekrar Lehistan’a bırakıldı.
     
     

3. Mora Yarımadası ve Dalmaçya kıyılarının bir kısmı, Venedik’e geçti.

   • Akdeniz’deki Osmanlı üstünlüğü ciddi şekilde sarsıldı.
     
     

4. Osmanlı ile Avusturya arasında Temeşvar sınırı belirlendi.

   • Osmanlı, bu bölgede Avusturya karşısında kontrolünü kaybetti.
     
     

5. Rusya ile Azak Kalesi üzerinde müzakereler devam etti.

   • Rusya ile ayrı bir antlaşma olan İstanbul Antlaşması (1700) imzalanarak Azak Kalesi Rusya’ya bırakıldı.
     
     

6. Barış süresi 25 yıl olarak belirlendi.

   • Taraflar, bu süre boyunca savaşa girmemeyi taahhüt etti.
     
     

Karlofça Antlaşması'nın Önemi

Osmanlı İmparatorluğu İçin Önemi

• Bu antlaşma, Osmanlı’nın Avrupa’da genişleme döneminin sonunu simgeler.
• Osmanlı, ilk kez bu kadar büyük toprak kayıplarını resmen kabul etti.
• Devletin zayıflayan askeri ve ekonomik gücü belirgin hale geldi.

Avrupa Devletleri İçin Önemi

• Avrupa devletleri, Osmanlı’nın zayıfladığını görerek daha fazla müdahale etme cesareti buldu.
• Diplomasi tarihinde, çok taraflı müzakerelerle barışın sağlanması açısından Karlofça Antlaşması önemli bir örnek oluşturdu.

Karlofça Antlaşması Sonrası Durum

• Osmanlı’nın İç Reform Çabaları: Toprak kayıplarının ardından Osmanlı, modernleşme ve reform ihtiyacını daha çok hissetti.
• Avrupa’nın Güçlenmesi: Avusturya ve Rusya gibi devletler, Karlofça sonrasında bölgede daha fazla güç kazandı.
• Yeni Antlaşmalar: Karlofça ile tamamlanamayan bazı meseleler, 1700 İstanbul Antlaşması ile düzenlendi.

Karlofça Antlaşması ile İlgili Sözlük

Karlofça: Antlaşmanın imzalandığı Sırbistan’daki kasaba.

Kutsal İttifak: Osmanlı’ya karşı kurulan Avrupa koalisyonu.

II. Viyana Kuşatması: Antlaşmanın temel sebebini oluşturan başarısız kuşatma.

Azak Kalesi: Rusya’ya bırakılan stratejik Osmanlı kalesi.

Mora Yarımadası: Venedik’e geçen Osmanlı toprağı.

Podolya: Lehistan’a bırakılan Ukrayna’daki bölge.

Temeşvar: Osmanlı-Avusturya sınırında bulunan bölge.

Reisülküttap: Osmanlı’nın diplomasi işlerinden sorumlu memur.

Modern Diplomasi: Karlofça görüşmeleri ile örnek teşkil eden diplomasi yöntemi.

Barış Süresi: Antlaşmanın belirlediği 25 yıllık barış dönemi.

Karlofça Antlaşması ile İlgili Merak Edilen Sorular

• Karlofça Antlaşması hangi yıl imzalandı?
  26 Ocak 1699.

• Antlaşmaya hangi devletler katıldı?
  Osmanlı, Avusturya, Lehistan, Venedik ve dolaylı olarak Rusya.

• Osmanlı’nın en büyük toprak kaybı neydi?
  Macaristan’ın Avusturya’ya verilmesi.

• Karlofça Antlaşması’nın Osmanlı üzerindeki etkileri nelerdir?
  Avrupa’da Osmanlı’nın gerileme döneminin başlaması.