URL başarıyla kopyalandı!

https://webratik.com/

Divitdar ne demek? Divitdar ne iş yapar?

Divitdar ne demek? Divitdar  ne iş yapar?

"Divitdar" ya da "devatdar," Arapça "devāt" (divit, mürekkep hokkasının bulunduğu yazı takımı) ve Farsça "dār" (sahip olan) kelimelerinden türetilmiş bir unvandır. Osmanlı ve Memlûk dönemlerinde kullanılan bu terim, yazı işlerinden sorumlu olan bir görevliyi veya yazıcıyı ifade eder. Divitdarlar, Osmanlı İmparatorluğu'nda özellikle vezirlerin ve devlet ricalinin yanında bulunarak onlara yazı işlerinde destek veren katipler olarak tanımlanır. Memlûkler döneminde ise daha çok sultanların özel yazı işlerinden sorumlu memurlar için kullanılan bir terimdir.

1. Osmanlı İmparatorluğu’nda Divitdarın Görevleri

Osmanlı İmparatorluğu'nda divitdar, özellikle vezir ve yüksek rütbeli devlet adamlarının yanında bulunan, yazı işlerinden sorumlu olan bir katipti. Divitdarın görevleri şu şekilde sıralanabilir:

  • Yazı İşleri: Vezirler veya rical ile seyahat eden divitdarlar, bu kişilerin ihtiyaç duydukları her türlü yazıyı hazırlamakla görevlilerdi.
  • Hokkanın Hazırlanması: Divitdar, yazı yazmak için gerekli divit takımı ile (hokka ve kalem) vezirin yanına giderdi. Yazı yazılırken hokkayı vezirin yanında tutarak yardımcı olur, mürekkep ve kalemlerin düzenlenmesinden sorumluydu.
  • Belge Tertibi ve Düzeni: Divitdar, yazı takımlarını ve belgeleri düzenlemekten sorumlu olarak, vezirlerin yazı işlerini kolaylaştırırdı.

Örneğin, vezir bir yere gittiğinde yanında divitiyle birlikte bir katip götürür, bu katip yazı işlerinde ona yardımcı olurdu. Reşat Ekrem Koçu’nun aktardığına göre, divitdar bu gibi yazı işlerinde vezire hizmet ederek önemli bir görevi üstlenirdi.

Örnek Cümle

  • Osmanlı’da yüksek rütbeli bir vezir, divitdarını yanında götürür ve yazı işlerini onun desteği ile yürütürdü.

2. Memlûk İmparatorluğu’nda Devatdarın Rolü

Memlûk Devleti’nde "devatdar" unvanı, daha çok devletin resmi yazışmalarını yürüten ve sultana gelen evrakları düzenleyen bir görevliyi ifade ediyordu. Bu unvan, Memlûk sultanının yanında yer alan önemli memurlardan biriydi ve şu görevleri içeriyordu:

  • Belge ve Evrak Yönetimi: Devatdar, sultana gelen mektup ve belgeleri teslim alır, bunları düzenler ve iletilmesi gerekenleri sultanın imzasına sunardı.
  • Gönderilecek Evrakın Hazırlanması: Sultan tarafından onaylanması gereken tüm belgeler devatdar tarafından hazırlanır ve kontrol edilirdi.
  • Yazı İşleri Düzenleme: Devatdar, aynı zamanda sultanın özel katibi olup, belgelerin düzenlenmesi ve imzalanması sürecinde büyük rol oynardı.

Örnek Cümle

Memlûk sultanı, kendisine gelen önemli evrakları devatdar vasıtasıyla inceler ve onaylar, gönderilecek olan belgeleri yine devatdar aracılığıyla imzaya sunardı.

Divitdar ve Devatdarın Tarihsel Süreci

Divitdar ve devatdar unvanları, İslam medeniyetlerinin bürokratik yapısında önemli bir yere sahiptir. Osmanlı ve Memlûk imparatorlukları gibi büyük İslam devletlerinde devlet ricalinin yanında yazı işlerinden sorumlu kişiler olarak ortaya çıkmıştır. Bu unvanlar, devlet yönetiminde yazı işlerinin ve resmi evrakların düzenli bir şekilde yürütülmesi açısından kritik bir rol oynamıştır. Divitdar, Osmanlı bürokrasisinin bir parçasıyken, devatdar ise Memlûk yönetiminde sultanın yazı işlerinden sorumlu bir memuriyeti ifade eder.

TDK'ya Göre Divitdar Anlamı

Türk Dil Kurumu (TDK) veritabanında "divitdar" ve "devatdar" kelimelerinin tanımı şu şekildedir:

  • Divitdar: Osmanlı’da vezir veya yüksek rütbeli kişiler için yazı işlerinden sorumlu katip.
  • Devatdar: Memlûkler döneminde sultanın özel katibi ve resmi evrak sorumlusu.

Divitdar ve Devatdar Kelimelerinin Diğer Dillerdeki Karşılıkları

  • İngilizce: Scribe (katip)
  • Arapça: دواة دار (devat-dar)
  • Farsça: دیوان دار (divan-dar)
  • Almanca: Schreiber (katip)

Divitdar ve devatdar, Osmanlı ve Memlûk dönemlerinde yazı işlerinden sorumlu memurları tanımlayan terimlerdir. Bu unvanlar, devletin yazışma ve evrak işlerinin düzenli yürütülmesi için kritik bir rol oynamıştır. Osmanlı’da vezirlerin yanında divitdar olarak bilinen katipler görev alırken, Memlûklerde devatdar unvanıyla sultanın yazı işlerini yöneten kişiler bulunurdu. Bürokrasi tarihinde önemli bir yere sahip olan bu terimler, devlet yönetiminin yazılı belgelerle yürütüldüğü dönemlerin mirasıdır.

03.11.2024