Deprem sırasında nasıl pozisyon alınmalıdır? Nerede durulmalıdır?
Deprem, dünyanın çeşitli bölgelerinde sıklıkla karşılaşılan doğal afetlerden biridir. Türkiye gibi aktif fay hatları üzerinde yer alan ülkelerde deprem riski oldukça yüksektir. Bu nedenle, deprem sırasında doğru pozisyon almak ve güvenli alanları bilmek hayati önem taşır. Deprem anında yapılacak doğru hareketler, can kayıplarını ve yaralanmaları en aza indirir. Bu makalede, deprem sırasında nasıl pozisyon alınması gerektiği ve nerelerde durulmasının güvenli olduğuna dair detaylı bilgiler vereceğiz.
Deprem Sırasında Alınması Gereken Pozisyon: Çök-Kapan-Tutun
Deprem sırasında en güvenli pozisyon, genellikle Çök-Kapan-Tutun olarak adlandırılan hareket dizisidir. Bu hareket, özellikle kapalı alanlarda, evde veya iş yerinde güvenli bir pozisyon almak için en etkili yöntemlerden biridir.
1. Çök
Deprem sırasında sallantı başladığında, hemen dizlerinizi yere koyarak çökün. Sallantı sırasında ayakta durmaya çalışmak dengenizi kaybetmenize ve yaralanmanıza neden olabilir. Çökmek, vücudunuzu düşmelere ve savrulmalara karşı korur.
2. Kapan
Çökerken, başınızı ve boynunuzu korumak için ellerinizi kullanarak kapanın. Bu pozisyon, düşen cisimlerden veya devrilen mobilyalardan korunmanızı sağlar. Eğer mümkünse, sağlam bir mobilyanın (örneğin masa veya sağlam bir dolap) altına girin. Masa veya mobilya yoksa duvar kenarına yaklaşarak kapanın.
3. Tutun
Sallantı devam ederken güvenli bir pozisyonda kalın ve bulunduğunuz noktada bir şeye tutunun. Eğer bir masa altındaysanız, masanın ayaklarına tutunarak onun hareket etmesini engellemeye çalışın. Eğer açık bir alandaysanız yere sıkıca tutunarak sabit bir pozisyonda kalmaya özen gösterin.
Kapalı Alanlarda Güvenli Bölgeler Nereler Olmalıdır?
Deprem anında ev veya iş yerinde güvenli alanları bilmek, hayatta kalma şansını arttırır. İşte kapalı alanlarda güvenli olabilecek bazı yerler:
1. Sağlam Mobilya Altları
Deprem anında, sağlam ve büyük bir mobilyanın (masa, çalışma masası, dayanıklı dolap) altına girmek, düşen cisimlerden ve tavan parçalarından korunmanıza yardımcı olur. Bu mobilyalar, çökmek ve kapanmak için yeterli alan sağlar.
2. İç Duvarlar ve Duvar Köşeleri
Eğer sağlam bir mobilyanın altına girecek kadar zamanınız yoksa, evin iç duvarlarının yakınına gitmek daha güvenlidir. Dış duvarlardan, pencerelerden ve camlardan uzak durun. Duvar köşeleri genellikle yapısal olarak daha güçlü oldukları için burada kapanarak kendinizi koruyabilirsiniz.
3. Merdivenlerden ve Asansörlerden Kaçının
Deprem sırasında asansör kullanmak tehlikeli olabilir. Asansörde sıkışma riski bulunduğu gibi, elektrik kesintisi de meydana gelebilir. Merdivenler ise deprem anında yıkılabilir ya da zarar görebilir. Bu nedenle merdivenlerden uzak durmak gerekir.
Açık Alanda Deprem Sırasında Nerede Durulmalıdır?
Deprem sırasında dışarıdaysanız, güvenli bir yer bulmak bazen içeridekinden daha kolay olabilir. Ancak dışarıda da bazı riskler bulunmaktadır. Açık alanda durulacak güvenli bölgeleri şu şekilde sıralayabiliriz:
1. Binalardan ve Elektrik Hatlarından Uzak Durun
Deprem anında dışarıdaysanız, binalardan, duvarlardan, elektrik hatlarından ve ağaçlardan uzak durmalısınız. Binaların yıkılma, parçaların düşme riski olduğu için en azından birkaç metre uzakta kalmanız gerekir.
2. Açık ve Boş Alanlara Yönelin
Mümkünse park, boş arsa gibi açık alanlara gidin. Bu tür yerler, binaların, elektrik direklerinin ve ağaçların olmadığı, düşen nesnelerden korunabileceğiniz güvenli bölgelerdir.
3. Arabadaysanız Aracı Güvenli Bir Yere Çekin
Eğer deprem sırasında arabadaysanız, trafiği engellemeyecek bir şekilde aracınızı durdurun. Köprüler, üst geçitler ve tüneller gibi yapısal risk taşıyan bölgelerden uzak durmaya çalışın. Aracın içinde kalın ve sallantı geçene kadar bekleyin.
Deprem Sırasında Yapılmaması Gereken Hatalar
Deprem anında panik yapmamak ve doğru hareket etmek hayati önem taşır. Ancak bazı yaygın hatalar, yaralanma ve can kaybı riskini artırabilir. İşte deprem sırasında yapılmaması gerekenler:
1. Pencerelerden Uzak Durmamak
Pencereler, cam kırılmalarından dolayı ciddi yaralanmalara neden olabilir. Bu yüzden deprem anında camlardan ve pencerelerden uzak durmak en iyisidir.
2. Kapılara Sığınmak
Eskiden kapıların altında durmanın güvenli olduğu düşünülürdü. Ancak modern yapılar, bu tür alanları her zaman güvenli kılmamaktadır. Kapılara sığınmak yerine sağlam mobilyaların altına geçmek veya duvar kenarına kapanmak daha güvenli bir seçenektir.
3. Merdiven veya Asansör Kullanmak
Deprem sırasında merdivenler yapısal olarak en zayıf yerlerdendir ve asansörler elektrik kesintisi riski taşır. Bu yüzden hem merdivenlerden hem de asansörlerden uzak durulmalıdır.
Deprem Sonrası Yapılması Gerekenler
Deprem sona erdiğinde hemen dışarı çıkmaya çalışmak yerine güvenli bir şekilde hareket etmek önemlidir. İşte deprem sonrasında yapılması gerekenler:
1. Sallantı Durana Kadar Bekleyin
Deprem sona erdikten hemen sonra aceleyle dışarı çıkmak tehlikeli olabilir. Artçı şoklar genellikle ilk depremden kısa bir süre sonra gelir ve yapılar hala tehlike altında olabilir. Sallantı tamamen durana kadar bulunduğunuz yerde kalın.
2. Güvenli Bir Şekilde Dışarı Çıkın
Sallantı durduktan sonra dışarı çıkmanız gerekiyorsa, dikkatli bir şekilde hareket edin. Dışarı çıkarken kapalı alanlardaki yıkılma riski taşıyan cisimlere karşı tetikte olun ve dışarıdaki binalardan uzak durun.
3. Haberleri ve Yönergeleri Takip Edin
Deprem sonrasında acil durum ekiplerinin vereceği talimatlara uymak önemlidir. Radyo, televizyon veya mobil cihazlar aracılığıyla güvenilir haber kaynaklarını takip ederek güncel durumu öğrenin.
Deprem sırasında doğru pozisyon almak ve güvenli alanlarda durmak, hayatta kalma şansınızı büyük ölçüde artırır. Kapalı alanlarda Çök-Kapan-Tutun hareketini uygulamak ve sağlam mobilyaların altında korunmak, dışarıdaysanız ise açık alanlarda kalmak en iyi seçeneklerdendir. Unutulmamalıdır ki, deprem anında ve sonrasında sakin kalarak doğru kararlar vermek hayati önemdedir. Deprem konusunda farkındalık sahibi olmak ve hazırlıklı olmak, can kaybını önlemede en etkili yollardan biridir.