Beynelmilel ne demek? Beynelmilel kelimesinin anlamı nedir?
Beynelmilel, Arapça kökenli bir sıfattır ve "milletler arası" ya da "uluslar arası" anlamına gelir. Bu terim, milletler arasında gerçekleşen olayları, anlaşmaları, ilişkileri ve kavramları tanımlamak için kullanılır. Günümüzde daha yaygın olarak "uluslararası" sözcüğü tercih edilse de, beynelmilel kelimesi, özellikle edebi metinlerde, tarihsel belgelerde ve entelektüel söylemlerde hâlâ etkisini sürdürmektedir.
Beynelmilel Kelimesinin Kökeni ve Yapısı
Kelime, Arapça kökenli iki ana unsurdan oluşur:
- Beyn: "Ara" veya "arasında" anlamına gelir.
- Milel: "Milletler" anlamına gelir. Çoğul bir kelime olup, tekili "millet"tir.
Kelimenin başındaki "el" takısı Arapça'da belirleyici takı olarak bilinir ve bu da "milletler" anlamındaki "milel" sözcüğünü belirgin hale getirir. Böylece, "beyne’l-milel" tamlaması "milletler arasında" anlamını kazanır.
Kelimenin Dil Bilgisel Kategorisi
Beynelmilel kelimesi, Türkçede bir sıfat olarak kullanılır. Bir nesnenin veya kavramın uluslararası boyutunu tanımlamak amacıyla kullanılır. Örneğin, beynelmilel ticaret, beynelmilel ilişkiler gibi ifadelerde kelimenin sıfat işlevi öne çıkar.
Beynelmilel Kelimesinin Tarihsel Süreci
Beynelmilel kelimesi, Osmanlı İmparatorluğu döneminde özellikle 19. yüzyılda Batı ile ilişkilerin yoğunlaşmasıyla birlikte daha sık kullanılmaya başlamıştır. Bu dönemde Osmanlı aydınları, Batı medeniyeti ve dünya siyasetiyle daha fazla etkileşime girdikçe, milletler arası konulara dair yazılan metinlerde beynelmilel terimi önemli bir yer tutmuştur.
Cumhuriyet dönemiyle birlikte dilde sadeleşme hareketleri başlamış ve beynelmilel kelimesinin yerine "uluslararası" terimi kullanılmaya başlanmıştır. Ancak, kelime hem edebiyat hem de bazı resmi metinlerde kullanılmaya devam etmiştir.
Beynelmilel Kelimesinin Edebiyatta ve Kullanım Örnekleri
Beynelmilel kelimesi, özellikle Osmanlıca metinlerde ve Cumhuriyet dönemi edebiyatında yer bulmuştur. Şairler ve yazarlar, bu kelimeyi kullanarak uluslararası konulara dikkat çekerken, milletler arasında oluşan ilişkileri, sorunları ve çözüm yollarını ifade etmişlerdir.
- Ziyâ Gökalp örneğinde olduğu gibi: "Beynelmilel cihanda yoktur acze merhamet / Her el görür kemâli nisbetinde bir hürmet" dizesinde beynelmilel kelimesi dünya genelinde geçerli bir gerçeği dile getirmek için kullanılmıştır.
- Yahyâ Kemal de bir yazısında, "Bu daha ziyâde beynelmilel bir meseledir" diyerek konunun uluslararası bir nitelik taşıdığını ifade etmiştir.
Bu örnekler, beynelmilel kelimesinin, entelektüel söylemde uluslararası bir boyut katmak için ne denli uygun bir kelime olduğunu gösterir.
Beynelmilel Kelimesinin TDK'ya Göre Anlamı
Türk Dil Kurumu’na göre, beynelmilel kelimesinin anlamı şu şekildedir:
- Beynelmilel: Milletler arası, uluslararası, enternasyonal.
Bu tanım, kelimenin kökenine ve kullanımına uygun bir şekilde, onun milletler arasında geçen olayları ve ilişkileri tanımlamak amacıyla kullanıldığını net bir şekilde ortaya koyar.
Beynelmilel Kelimesinin Farklı Dillerdeki Karşılıkları
- İngilizcesi: International
- Almancası: International
- Fransızcası: International
- İspanyolcası: Internacional
- İtalyancası: Internazionale
- Rusçası: Международный (Mejdunarodnyy)
- Arapçası: بين الدول (Beyn ed-düvel)
- Flemenkçesi: Internationaal
- Çince: 国际的 (Guójì de)
Bu dillerde beynelmilel kelimesinin karşılıkları, hepsinde aynı anlamı ifade eden uluslararası bir kavramı işaret eder.
Beynelmilel Kelimesinin Günlük Hayatta Kullanımı
Günümüzde daha çok "uluslararası" kelimesi tercih edilse de, beynelmilel kelimesi belirli bir bağlamda ve özellikle resmi, akademik ya da sanatsal metinlerde hâlâ kullanılmaktadır. Bu kelimenin edebi ve tarihsel ağırlığı, onu diğer benzer kelimelerden ayırır. Akademik konferanslar, uluslararası ilişkiler ve dünya siyaseti gibi konularda, beynelmilel terimi daha derin bir anlam ifade eder.
Örnek Cümleler:
- Beynelmilel ticaret anlaşmaları, dünya ekonomisindeki dengeyi etkiler.
- Bu konferans beynelmilel bir boyut taşıdığı için birçok ülkeden katılım oldu.
Beynelmilel kelimesi, kökeni Arapça olan ve milletler arası ilişkileri ifade eden bir sıfattır. Osmanlı döneminden günümüze kadar geçen süreçte önemli bir yere sahip olan bu kelime, dilimizde hala resmi ve entelektüel metinlerde kullanılmaktadır. Günlük hayatta daha çok "uluslararası" kelimesi tercih edilse de, beynelmilel teriminin edebi ve tarihsel bir derinliği vardır. Bu bağlamda, beynelmilel kelimesi, milletler arasında süregelen ve gelişen ilişkilerin en uygun tanımlarından biri olarak değerlendirilebilir.