Beşaret ne demek? Beşaret kelimesinin ve isminin anlamı ve kökeni nedir?
Beşâret: İyi Haberin ve Müjdenin Eski Deyimi
Beşâret Nedir?
Beşâret, Arapça kökenli bir isim olup “müjde” veya “iyi haber” anlamına gelir. Türkçeye Arapça “beşāret” kelimesinden geçen beşâret, eski metinlerde ve Osmanlı döneminde sıklıkla kullanılmıştır. Bu kelime, insanları sevindiren, mutluluk getiren haberleri veya olayları ifade etmek için tercih edilir.
Beşâretin Türk Dil Kurumu’ndaki tanımı ise “muştu” yani müjde olarak belirtilmiştir.
Beşâret Kelimesinin Kökeni
Beşâret, Arapça "بشارة" (bişāret) kökünden gelir. Arapçada “müjde, sevinç getiren haber” anlamına sahip olan bu kelime, İslam kültürü ve edebiyatında da sıkça kullanılmıştır. Eski metinlerde ve halk edebiyatında, insanların iyi haber aldıklarında yaşadıkları duyguyu ifade etmek için beşâret kelimesine başvurulmuştur.
Beşâretin Edebiyatta ve Eski Metinlerde Kullanımı
Osmanlı edebiyatında, özellikle divan şiirlerinde beşâret kelimesi çok sık kullanılmıştır. Şairler, mutluluğun, iyi haberlerin ve ruhani sevinçlerin ifadesi olarak bu kelimeye başvurmuştur. Nâbî ve Abdülhak Hâmit gibi şairlerin dizelerinde yer bulan beşâret, ruhsal bir sevinç kaynağı veya manevi bir huzurun habercisi olarak betimlenmiştir.
Örneğin:
- “Bu beşâretle dolup gûş-i felek ey Nâbî / Ettiler tehniyesin resm-i duâ ile edâ” - (Nâbî)
Bu dizelerde, Nâbî, aldığı müjde ile adeta göklere eriştiğini belirtmektedir.
Beşâretin Anlamları ve Kullanım Alanları
Beşâret kelimesi, edebi metinlerde ve halk arasında üç farklı anlamda kullanılmıştır:
- Müjde, İyi Haber: İnsanları sevindiren, mutluluk ve huzur getiren haberler anlamında kullanılır.
- Sevinç ve Memnuniyet: İç huzurunu veya yaşanan manevi sevinci ifade eder.
- Çirkin ve Acayip Şey: Özellikle acayip veya toplumun normlarından farklı giyinmiş kadınlar için kullanılır. Bu anlamı, beşâret kelimesinin daha alışılmamış ve özgün bir yönünü ifade eder.
Beşâret Kelimesine Ait Birleşik Yapılar
- Beşâret-âver: Müjde getiren, müjdeci.
- Beşâret-nâme: Müjde kâğıdı ya da mektubu.
- Beşâret-resan: Müjdeyi ulaştıran veya müjde veren.
Örnek Cümleler
- “Halk arasında yayılan bu beşâret, tüm köye huzur getirdi.”
- “Abdülhamit’in huzurunda verilen beşâretle herkesin yüzü güldü.”
Beşâretin Günlük Hayatta ve Manevi Yönden Kullanımı
Beşâret kelimesi, bugün nadiren kullanılan bir ifade olsa da, özellikle dini ve manevi metinlerde hâlâ anlamını korur. Sevinçli haberlerin getirdiği manevi huzur, İslam kültüründe önemli bir yer tutar. Özellikle peygamberlerin veya Allah tarafından insanlara ulaştırılan müjdeli haberler beşâret olarak anılır.
Ayrıca, dini inanç ve törenlerde “beşâret” ifadesiyle manevi ödüller veya cennet vaatleri de kastedilebilir. Bu yönüyle beşâret, sadece dünya hayatına değil, ahiret yaşamına dair bir umut ve mutluluğu da simgeler.
Beşâretin Osmanlıca ve Diğer Dillerdeki Karşılıkları
- Osmanlıca: بشارت (beşâret)
- İngilizce: Good news, glad tidings
- Almanca: Frohe Botschaft
- Fransızca: Bonne nouvelle
- Arapça: بشارة (bishara)
- Farsça: بشارت (beşârat)
- Rusça: Благие вести (blagie vesti)
- İspanyolca: Buenas noticias
- İtalyanca: Buona notizia
TDK’ye Göre Beşâret Kelimesinin Anlamı
Türk Dil Kurumu'na göre "beşâret", eski bir sözcük olarak geçmekte ve “muştu” yani müjde anlamında kullanılmaktadır.
Beşâret, Osmanlı döneminden günümüze kadar gelen, sevinç, mutluluk ve iyi haber anlamını taşıyan bir kelimedir. Hem edebi eserlerde hem de halk arasında mutluluğu ifade etmek için kullanılmış, anlam derinliği olan bir sözcüktür. Beşâret, manevi dünyada huzuru ve mutluluğu ifade eden eski bir terim olarak anlamını korumaktadır. Bugün nadiren kullanılan bu kelime, eski Türkçe ve Osmanlıca metinleri anlamak isteyenler için derin bir anlam taşır.