Apse Nedir? Diş Apsesi Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Diş apsesi, dişin ya da diş eti dokusunun bakteriyel enfeksiyon sonucu irin (püy) birikmesiyle oluşan ciddi ve ağrılı bir durumdur. Tedavi edilmediğinde yalnızca ağız sağlığını değil, tüm vücudu etkileyebilecek sistemik enfeksiyonlara da yol açabilir. Bu yazıda diş apsesinin ne olduğunu, nasıl ortaya çıktığını, belirtilerini, tedavi yöntemlerini ve önleme yollarını ayrıntılı biçimde ele alacağız.

Apse Nedir?

Apse, vücudun bir bölgesinde bağışıklık sisteminin bakteri veya başka bir patojene karşı verdiği yoğun yanıt sonucu irinle dolu, sınırlı bir iltihap odacığıdır. Diş apsesi, bu irin birikiminin diş çevresindeki dokularda gerçekleşmesidir.

Diş Apsesi Türleri

1. Periapikal Apse

• En yaygın türdür.

• Dişin kök ucunda oluşur.

• Genellikle çürüğün derinleşip diş sinirine ulaşması sonucu meydana gelir.

2. Periodontal Apse

• Diş eti ve çevre dokularda oluşur.

• Genellikle diş eti hastalıklarının ilerlemesi sonucu gelişir.

3. Gingival Apse

• Diş etinin yüzeyinde meydana gelir.

• Genellikle dışsal travmalara ya da yabancı cisimlere (mısır kabuğu, fındık vs.) bağlıdır.

Diş Apsesi Belirtileri

Diş apsesi genellikle aşağıdaki belirtilerle kendini gösterir:

• Şiddetli, zonklayıcı diş ağrısı

• Diş veya diş eti çevresinde şişlik

• Sıcak–soğuk hassasiyeti

• Yüzde şişlik (özellikle alt veya üst çene hattında)

• Lenf bezlerinde şişme

• Ateş

• Ağızda kötü tat veya iltihap akışı

• Ağız kokusu

• Yutkunma veya çiğnemede zorluk

Diş Apsesinin Nedenleri

Diş apsesi bakteriyel kökenlidir ve genellikle aşağıdaki durumlarla ilişkilidir:

1. Diş Çürüğü

Çürüğün ilerleyerek pulpa odasına ulaşması, enfeksiyonun başlamasına neden olur.

2. Travma veya Kırık

Kırık bir dişten bakterilerin iç dokulara sızması enfeksiyon oluşturabilir.

3. Periodontal Hastalıklar

Diş eti ceplerinde bakteri birikimi apselere yol açabilir.

4. Diş Taşı ve Plak

Düzenli temizlik yapılmazsa bakteri birikimi enfeksiyona neden olur.

5. Bağışıklık Sisteminin Zayıflaması

Diyabet, HIV gibi hastalıklar enfeksiyon gelişme riskini artırır.

Diş Apsesi Nasıl Teşhis Edilir?

• Klinik Muayene: Şişlik, ağrı, renkte değişim gözlenir.

• Röntgen (panoramik/periapikal): Kök ucundaki enfeksiyon tespit edilir.

• Pulp testi: Dişin canlılığı değerlendirilir.

• İltihaplı alandan kültür alınması: Gerekirse antibiyotik seçiminde rehberlik eder.

Diş Apsesi Nasıl Tedavi Edilir?

1. Antibiyotik Kullanımı

• Sadece sistemik yayılım riski varsa veya yüksek ateş, şişlik varsa önerilir.

• Yaygın kullanılanlar: Amoksisilin-klavulanik asit, metronidazol, klindamisin.

2. Apse Drenajı

• Ağız içinden ya da cilt altı dokudan drenaj yapılabilir.

• İltihabın boşaltılması ağrıyı ciddi oranda azaltır.

3. Kanal Tedavisi

• Dişin kök kanalı temizlenerek iltihabın kaynağı ortadan kaldırılır.

4. Dişin Çekilmesi

• Diş kurtarılamayacak durumdaysa çekim yapılır.

Diş Apsesi Vücuda Yayılırsa Ne Olur?

Tedavi edilmeyen apseler ciddi komplikasyonlara yol açabilir:

• Sepsis (kan zehirlenmesi)

• Beyin apsesi

• Kalp kapakçığı enfeksiyonu (endokardit)

• Sinüs enfeksiyonu

• Boyun veya göğüs boşluğunda enfeksiyon (Ludwig anjini, mediastinit)

Diş Apsesi Nasıl Önlenir?

• Günde 2 kez diş fırçalama

• Düzenli diş ipi kullanımı

• 6 ayda bir diş kontrolü

• Diş çürüğü oluşmadan müdahale

• Sigara kullanımının bırakılması

• Diyabet gibi hastalıkların kontrolü

Apse Terimleri Sözlüğü

1. Apse – İrin dolu iltihap odacığı

2. Periapikal – Diş kök ucuyla ilgili

3. Pulp – Dişin damar ve sinirlerinin bulunduğu merkez

4. Drenaj – İltihabın boşaltılması işlemi

5. Sepsis – Kan yoluyla yayılan enfeksiyon

6. Antibiyotik – Bakterilere karşı ilaç

7. Endodonti – Dişin iç yapısını inceleyen bilim dalı

8. Kanal Tedavisi – Dişin iç dokusunun temizlenmesi ve doldurulması

9. Ludwig Anjini – Alt çene altı dokuda yaygın enfeksiyon

10. Periodontal – Diş çevresindeki doku ve yapıların bütünü

Diş apsesi basit bir diş ağrısının ötesinde, tedavi edilmezse ciddi sonuçlar doğurabilecek bir enfeksiyondur. Belirtiler erken fark edildiğinde uygulanacak basit bir müdahale ile büyük komplikasyonlar önlenebilir. Ağız sağlığınıza gereken önemi göstermek, hem genel sağlığınızı hem yaşam kalitenizi korur.

Uyarı: Diş apsesi belirtileriniz varsa, vakit kaybetmeden bir diş hekimi ya da ağız, diş ve çene cerrahisine başvurunuz.