Acıkmış kudurmuştan beterdir atasözünün anlamı nedir?

"Acıkmış kudurmuştan beterdir" atasözü, insanın uzun süre eksikliğini duyduğu bir şeye karşı gösterdiği yoğun arzu ve coşkulu tepkiyi anlatır. Bir nesnenin veya ihtiyacın yokluğunu uzun süre çeken bir kişi, ona ulaşır ulaşmaz, aşırı bir iştahla ona yönelir ve mantıklı davranış sınırlarının ötesine geçebilir. Atasözünde yer alan "açlık" fizyolojik bir ihtiyaç olarak gösterilse de bu durum, aynı zamanda bir kişisel arzu ya da manevi yoksunluk için de geçerli olabilir.

Atasözünün Anlamı ve Açıklaması

“Acıkmış kudurmuştan beterdir” atasözü, kişinin uzun süre mahrum kaldığı bir nesne veya ihtiyaca olan yoğun açlığını ve onunla karşılaştığında yaşadığı kontrolsüzce davranma eğilimini ifade eder. Bu atasözü, açlığın, kişinin mantıklı düşünme kabiliyetini yok edip onu o şeye yönelik abartılı ve aceleci bir yaklaşıma sürüklediğini anlatır. "Kudurmuştan beter" ifadesiyle, açlık hissinin, mantıklı düşünme yetisini yok eden bir tehlike taşıdığı vurgulanır.

Atasözünün İç Yapısı ve Anlamı

Atasözündeki “acıkmış” ifadesi burada sadece fiziksel açlığı değil, herhangi bir nesneye, statüye veya hisse duyulan yoğun isteği de kapsar. Kişi, uzun süre eksikliğini hissettiği bu şeye ulaştığında, normal şartlarda sergilemeyeceği kadar coşkulu ve sabırsız bir şekilde ona yönelir. Bu durum, kişinin düşünmeden hareket etmesine, bazen hatalı ya da kendine zarar verecek bir tavır sergilemesine neden olabilir.

Atasözünün Tarihsel Süreci ve Kökeni

"Acıkmış kudurmuştan beterdir" atasözü, büyük ihtimalle halkın gözlemlerinden ortaya çıkmıştır. Özellikle uzun süren kıtlık, yoksulluk ya da mahrumiyet dönemlerinde insanların sergilediği davranışlar, bu atasözünün oluşumuna katkıda bulunmuştur. Toplumsal yaşamda, uzun süren açlık veya yoksunluk, insanların kimi zaman kontrolsüz davranışlar sergilemesine sebep olmuştur ve bu durum, halk arasında bu tür ifadelerle anlatılmaya başlanmıştır.

Günlük Hayatta Kullanımı

Bu atasözü, özellikle bir şeyi uzun süre elde edemeyip ona sahip olduğunda kendini kontrol edemeyen insanlar için kullanılır. Örneğin, uzun süre paraya erişemeyen birinin çok fazla harcama yapması, uzun süre yemek yemeyen birinin fazla yemesi gibi durumlarda bu atasözü dile getirilir. Ayrıca mecazi olarak, uzun süre aradığı bir fırsatı bulan kişinin de ölçüsüzce bu fırsatı değerlendirmeye çalışması durumunda bu atasözü kullanılır.

Günlük Hayattan Örnek Cümleler

1. "Uzun zamandır parasız kalan adam, eline geçen parayı tutamadı. Acıkmış kudurmuştan beterdir."
2. "Ali, aylarca istediği oyunu alamadı, sonunda aldığında sabaha kadar başından kalkmadı. Acıkmış kudurmuştan beterdir."

Atasözünün Manevi ve Ahlaki Yönleri

Bu atasözü, insanları ihtiyaçları karşısında ölçülü ve sağduyulu davranmaya teşvik eder. Zor zamanlar ve yoksunluklar, insanın sabrını zorlayabilir; ancak, bu durumlar geçtikten sonra bile sağduyuyu kaybetmeden davranmak önemlidir. Manevi olarak, bu atasözü açgözlülüğe ve ölçüsüz davranışlara karşı bir uyarı niteliğindedir. İhtiyaçlarını karşılarken kişinin kendine hâkim olması gerektiğini hatırlatır.

TDK’da “Acıkmış Kudurmuştan Beterdir” Atasözünün Anlamı

Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğünde “Acıkmış kudurmuştan beterdir” atasözü, “Uzun süre bir nesnenin yokluğunu çeken kimse, onu gördüğünde büyük bir istekle ona saldırır” şeklinde tanımlanmıştır. Bu tanım, atasözünün, bir nesnenin eksikliği nedeniyle yoğun istek duyan kişinin davranış biçimini anlattığını belirtir.

Benzer Anlamlar İçeren Atasözleri

• “Aç kurt bile ot yer.” – Zor durumda olan birinin, her koşulda ihtiyaçlarını gidermek için elindeki her fırsatı değerlendirebileceğini ifade eder.
• “Damlaya damlaya göl olur.” – İhtiyaçlarını küçük küçük karşılayarak sabırla biriktiren kişinin sonunda bolluğa ulaşabileceğini anlatır.
• “Aç gözlü insanın gözü doymaz.” – İhtiyacını karşılamakta ölçüsüz olan, açgözlü kişilerin hiçbir zaman tatmin olamayacağını ifade eder.
  
  

“Acıkmış kudurmuştan beterdir” atasözü, insanların uzun süre eksikliğini duydukları şeylere karşı duyduğu yoğun isteği ve kontrolsüzce sergiledikleri davranışları anlatır. Bu atasözü, aynı zamanda bireylerin bu tür durumlarda sağduyulu olmaları ve ihtiyaçlarına karşı ölçülü davranmaları gerektiğini hatırlatır. Özellikle açgözlülüğe ve ölçüsüz isteklere karşı bir uyarı niteliği taşıyan bu söz, bireylerin sabırlı olmalarını ve sahip olduklarını kıymetini bilmelerini önerir.

Atasözünün Çevirileri

• İngilizce: The hungry is worse than the mad.
• Almanca: Der Hungrige ist schlimmer als der Verrückte.
• Arapça: الجائع أسوأ من المجنون.

Bu atasözü, Türk toplumunun tecrübelerinden doğmuş ve bireyleri, ihtiyaçları karşısında ölçülü davranmaya yönlendiren, zengin anlam barındıran bir söz olarak kültürel mirasımızda önemli bir yere sahiptir.