Acıklı ne demek? Acıklı kelimesinin anlamları nelerdir?
"Acıklı" kelimesi, Türk dilinde oldukça güçlü bir duygusal etkisi olan ve çeşitli anlam katmanlarına sahip bir sıfattır. Üzüntü, keder, merhamet ve dram gibi yoğun duygusal halleri ifade eden bu kelime, hem edebi eserlerde hem de gündelik konuşma dilinde sıkça kullanılır. Kelimenin kökeni, anlam çeşitliliği ve dilimize kattığı zenginlik, onu daha yakından incelemeyi gerektirir.
Acıklı Kelimesinin Tanımı ve Anlamları
-
Acındıracak, Acı Verecek Nitelikte Olan
"Acıklı" kelimesi, temel olarak "acındıracak, acı verecek nitelikte olan, dokunaklı" anlamında kullanılır. Bu anlam, dramatik ve hüzün verici olayları, durumları veya kişisel hikayeleri tanımlarken tercih edilir. Örneğin, Latife Tekin’in bir eserinde geçen "Bu âdet bir fabrika sahibinin acıklı hayat hikâyesiyle birlikte kondulara yayıldı." cümlesinde olduğu gibi, acıklı bir durum insanların yüreğinde dokunaklı bir iz bırakır. -
Acı Görmüş, Yaslı, Kederli Olan
"Acıklı" kelimesi, aynı zamanda "acı görmüş, yaslı, kederli" kişileri tanımlamak için de kullanılır. Halide Edip Adıvar'ın bir eserinde geçen "Kendimi bu acı ve acıklı kitlenin bir parçası gibi hissediyordum." cümlesinde olduğu gibi, kelime burada kederli ve yaslı bir topluluğu ifade eder. -
Tiyatro ve Gösterim Sanatlarında Acıklı (Tragic)
Gösterim sanatlarında "acıklı", trajediyi ve dramatik öğeleri tanımlamak için kullanılır. Acıklı karakterler, olaylar ya da sahneler, izleyicinin derin bir merhamet ve keder duygusuna kapılmasını sağlar. Trajedi türü tiyatro oyunlarında, birey ve toplum arasındaki çelişkileri ele alarak izleyiciye acıklı bir deneyim sunar.
Acıklı Kelimesinin Kökeni ve Dilbilgisi
"Acıklı" kelimesi, Eski Türkçede "acı" anlamına gelen "açığ" kelimesinin varyantı olan "acık" kökünden türetilmiştir. Bu köke eklenen "-lı" eki, sıfat türetme işleviyle kelimeye "acılı, kederli" anlamını kazandırır. Eski Anadolu Türkçesinde "acık" veya "acuk" şeklinde kullanılan kelime, özellikle 14. yüzyılda "ıstırap vermek, elem ve keder içinde bırakmak" anlamında belgelenmiştir.
Acıklı Kelimesinin Farklı Kullanım Alanları ve Örnek Cümleler
"Acıklı" kelimesi, üzüntü ve keder gibi duygusal durumları tanımlamak için yaygın olarak kullanılır. Edebi eserlerdeki yoğun kullanımı, bu kelimenin dildeki etkisini ve gücünü artırmaktadır. Ayrıca, tiyatro ve gösterim sanatlarında "acıklı" sıfatı trajedi unsurlarını anlatmak için kullanılır.
Örnek Cümleler:
- "Tiyatronun sonunda acıklı bir sahne vardı; herkes gözyaşlarını tutamadı."
- "Küçük kızın acıklı hikâyesini dinleyince içim burkuldu."
Türk Dil Kurumu (TDK) Sözlüğünde Acıklı Kelimesi
Güncel Türkçe Sözlük:
acıklı: Acındıracak, acı verecek nitelikte olan; elim, koygun, dramatik.
Örnek: "Bu âdet bir fabrika sahibinin acıklı hayat hikâyesiyle birlikte kondulara yayıldı." - Lâtife Tekin
Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü:
- acıklı başta akıl olmaz: Büyük sıkıntılar içinde bulunanlar mantık dışı işler yapabilirler.
Acıklı Kelimesinin Çeşitli Dillerde Karşılıkları
- İngilizce: Tragic, sorrowful
- Almanca: Traurig, tragisch
- Fransızca: Tragique, poignant
- İspanyolca: Trágico, doloroso
- Arapça: محزن (muhzin), مؤلم (muhlim)
"Acıklı" kelimesi, hem günlük hayatta hem de sanatsal ve edebi eserlerde insanların kederli ve dokunaklı duygularını ifade etmek için kullanılan bir sıfattır. Kelimenin kökeni ve çeşitli anlam katmanları, dilimizde derin ve anlamlı bir yere sahip olduğunu gösterir. Ayrıca, gösterim sanatlarında trajik olayları ifade etmek için kullanılması, acıklı kelimesinin Türk dilinde sadece duygusal değil, estetik bir değere de sahip olduğunu kanıtlar.