Abartılı ne demek?

Abartılı kelimesi, Türkçede sıklıkla kullanılan ve günlük hayatta çeşitli durumları tanımlamak için başvurulan bir terimdir. Abartılı, bir durumu, olayı ya da nesneyi olduğundan daha büyük, daha aşırı ya da daha gösterişli bir şekilde ifade etmek anlamına gelir. Hem olumsuz hem de olumlu bağlamda kullanılabilir, ancak genellikle negatif bir anlam yükü taşır. Bu makalede, "abartılı" kelimesinin kökeni, anlamı, kullanım alanları ve tarihsel süreci detaylı bir şekilde ele alınacaktır.

Abartılı Kelimesinin Kökeni ve Tanımı

Abartılı kelimesi, Türk Dil Kurumu’na (TDK) göre “olduğundan daha büyük, daha fazla, aşırı gösterilen” anlamına gelir. TDK'daki bu tanım, kelimenin özünde aşırılık içerdiğini ve bir şeyin gerçek halinden daha abartılı bir şekilde sunulduğunu ifade eder. "Abartmak" fiilinden türemiştir ve bu fiil, Arapça kökenli "bart" kelimesinden gelmektedir. Bart, "yüksek" ya da "aşırı" anlamında kullanılan bir kelimedir. Türkçeye yerleşen "abartmak" fiili ve onun türevi olan "abartılı", aşırı ve fazladan yapılan eylemleri ya da tanımlamaları anlatmak için kullanılmaktadır.

Abartılı Kelimesinin Tarihsel Süreci

Abartılı kavramı, insanın iletişim biçiminde eski çağlardan bu yana var olan bir unsurdur. İnsanlar tarih boyunca olayları, başarıları ya da tehlikeleri daha büyük ya da daha küçük göstermek amacıyla abartılı anlatımlara başvurmuştur. Abartılı anlatımlar, antik çağların mitlerinde, destanlarında ve hikayelerinde de kendine geniş bir yer bulmuştur. Homeros'un "İlyada" ve "Odysseia" destanlarında kahramanlıkların ve tanrısal müdahalelerin abartılı bir şekilde anlatılması, bu anlatım tarzının en eski örneklerinden biridir.

Orta Çağ’da, özellikle halk masalları ve efsanelerde abartılı anlatımların kullanımı oldukça yaygındı. Kahramanlar ve büyülü varlıklar, anlatılarda abartılı özelliklerle süslenir ve olağanüstü yeteneklerle donatılırdı. Modern edebiyatta da abartı, birçok yazar tarafından karakterlerin ya da olayların daha dramatik ya da etkileyici hale getirilmesi için kullanılan bir tekniktir.

Abartılı Anlatımların Kullanım Alanları

1. Sanatta Abartılı Anlatım

Abartılı anlatım, sanat dünyasında kendine özgü bir yere sahiptir. Resimde, heykelde ve tiyatroda abartılı tasvirler, sanatçının izleyici üzerinde daha güçlü bir etki bırakmak istemesiyle ilgilidir. Örneğin, Barok sanatında abartılı ayrıntılar ve dramatik sahneler sıklıkla kullanılır. Bu dönem, hem mimari hem de resimde abartının doruk noktasına ulaştığı bir dönemdir. İnsan figürleri, mimari yapılar ve doğa unsurları olduğundan daha büyük ya da daha gösterişli bir biçimde tasvir edilmiştir.

2. Günlük Hayatta Abartılı Kullanımlar

Günlük konuşmalarda "abartılı" kelimesi, genellikle bir durumu ya da kişiyi olduğundan daha büyük ya da önemli göstermeye çalışan insanlar için kullanılır. Örneğin, biri küçük bir başarıyı büyük bir zafer gibi anlattığında, "Bu gerçekten abartılı bir yorum oldu" denebilir. Abartılı kelimesi ayrıca, giyim ve dekorasyon gibi konularda da kullanılabilir. Çok gösterişli ve dikkat çekici kıyafetler giyen birine "abartılı giyinmiş" denebilir.

3. Abartılı Anlatımın Edebiyattaki Rolü

Edebiyat dünyasında abartılı anlatım, yazarların eserlerine dramatik bir etki katmak amacıyla sıkça başvurdukları bir tekniktir. Bu teknik, bir olayın ya da duygunun daha çarpıcı ve akılda kalıcı hale getirilmesi için kullanılır. Örneğin, bir roman karakteri, yaşadığı üzüntüyü "dünyanın sonu" gibi abartılı bir şekilde ifade edebilir.

Abartılı Kelimesinin Cümle İçinde Kullanımı

Abartılı kelimesini cümle içinde kullanarak, bu kelimenin anlamını daha iyi kavrayabiliriz. İşte iki anlamlı örnek cümle:

1. "Düğün için abartılı bir dekorasyon yapmışlar, her yer altın kaplamayla doluydu."

   • Bu cümlede, düğün dekorasyonunun normalden daha gösterişli ve aşırı bir şekilde yapıldığı ifade edilmektedir.

2. "Onun yaşadığı küçük sorunu bu kadar abartılı anlatmasına gerek yoktu."

   • Bu cümlede, bir kişinin yaşadığı sorunu gereğinden fazla büyük gösterdiği, yani abarttığı vurgulanmaktadır.

Dil ve Kültürlerde Abartılı Kelimesinin Karşılıkları

"Abartılı" kelimesinin farklı dillerdeki karşılıkları şunlardır:

• Osmanlıca: مبالغ (mübalağ)
• İngilizce: Exaggerated
• Almanca: Übertrieben
• İspanyolca: Exagerado
• Arapça: مبالغ فيه (mubalğa fih)
• Rusça: Преувеличенный (preuvelichennyy)
• İtalyanca: Esagerato
• Flemenkçe: Overdreven
• Çince: 夸 的 (kuāzhāng de)

TDK'ye Göre Abartılı Kelimesinin Anlamı

Türk Dil Kurumu'na göre, abartılı kelimesinin anlamı şu şekildedir: "Olduğundan daha büyük ya da aşırı bir şekilde gösterilen." Bu tanım, kelimenin anlamını net bir biçimde ortaya koymaktadır. Özellikle günlük hayatta sıkça duyduğumuz bu kelime, çoğu zaman olumsuz bir durumu ifade ederken kullanılmaktadır.

Abartılı kelimesi, Türkçede sıkça kullanılan ve özellikle aşırılıkları ifade etmek için başvurulan bir terimdir. Hem edebiyatta hem sanat dünyasında hem de günlük hayatta geniş bir kullanım alanına sahip olan bu kelime, insanların olayları daha dramatik ve dikkat çekici hale getirmek için kullandıkları bir anlatım tarzını yansıtır. Abartılı kelimesi, olumlu ya da olumsuz anlamlar taşıyabilir, ancak genellikle bir şeyin olduğundan fazla gösterildiği durumları tanımlar. TDK'nin de vurguladığı üzere, abartılı anlatımlar günlük yaşamın bir parçası haline gelmiştir.